Thứ Năm, 16 tháng 6, 2011

Tóm lược tình hình biển Đông

- Trích The Economist; London -

Trong suốt một thập kỷ, các tranh chấp trên biển Đông đa phần chỉ là chủ đề quan tâm của một số nhà nghiên cứu và giới luật gia. Nhưng kể từ năm 2010, sự căng thẳng đã bước lên một tầm cao mới. Trung Quốc tổ chức tập trận Hải quân tại khu vực này. Hoa Kỳ gửi tàu sân bay USS George Washington ghé thăm Việt Nam. Liên tục các diễn đàn khu vực được tổ chức để tìm cách tháo gỡ tình hình căng thẳng tại biển Đông.

Đang có hai xu thế đối nghịch nhau tại khu vực. Đầu tiên là việc Hoa Kỳ dưới thời chính quyền Obama đang muốn tái khẳng định vai trò cường quốc của mình tại khu vực châu Á, làm đối tác đảm bảo hòa bình cho nhiều quốc gia trong khu vực này. Thứ hai là việc Trung Quốc đang muốn thể hiện vị thế sức mạnh và vị thế quân sự mới của mình.

Trước khi tới Việt Nam, tàu USS George Washington đã tới Hàn Quốc để thể hiện sự ủng hộ của Hoa Kỳ tới Hàn Quốc, sau vụ Bắc Triều Tiên đánh chìm tàu Cheonan. Sự kiện này khiến Bắc Kinh không mấy hài lòng. Và tình hình trong khu vực sẽ còn tiếp tục xuống cấp.

Tại biển Đông, sự căng thẳng có thể sẽ còn nghiêm trọng hơn. Washington lo lắng từ khi Bắc Kinh xếp biển Đông vào hàng "vấn đề có tầm quan trọng sống còn" – ngang hàng với Đài Loan và Tây Tạng. Tháng 7 năm 2010, Hoa Kỳ cũng xếp quyền đươc tự do lưu thông đi lại trên biển Đông như một lợi ích quốc gia tối quan trọng của họ.

Ngoài Trung Quốc (cùng Đài Loan), còn có Brunei, Malaisia, Philippines và Việt Nam khẳng định chủ quyền của mình tại vùng tranh chấp. Indonesia cũng đang có các vùng lãnh hãi thuộc Trung Hoa trên các bản đồ mà Trung Quốc phát hành. Nhưng cuộc đối đầu Việt-Trung về tình hình Trường Sa-Hoàng Sa là căng thẳng và dễ xảy ra xung đột nhất. Chính vì vậy mà mọi thiện chí của Washington dành cho Hà Nội, như việc hai nước ký kết hiệp định hợp tác phát triển công nghệ nguyên tử hạt nhân dân dụng cho Việt Nam được Bắc Kinh coi như một hành động khiêu khích.

Đã từ lâu, các nước láng giềng luôn có lý do để nghi ngờ thiện chí cố gắng không gây xung đột của Trung Hoa. Tàu bè Trung Quốc đi lại trên biển Đông như ao làng của họ. Các bản đồ Trung Quốc xuất bản đánh dấu lãnh thổ Trung Quốc vượt xa ngoài phạm vi Trường Sa và Hoàng Sa. Năm 2010, Bắc Kinh cũng đã quảng cáo đã gửi một tàu ngầm lặn sâu xuống độ sâu 3759 mét để cắm cờ Trung Quốc.

Trung Hoa đang phát triển hải quân cả trên diện rộng và diện sâu. Năm 2010, Trung Hoa đã khánh thành cảng Habantota ở miền nam Sri Lanka. Tại Pakistan, Trung Hoa cũng đang xây dựng cảng Gwadar. Các tàu chiến Trung Hoa cũng lần đầu tiên cập cảng Myanmar. Các động thái này khiến Ấn Độ lo lắng Trung Hoa đang xây dựng hệ thống tiền đồn – gọi là chiến thuật vòng ngọc trai – để kiểm soát tuyến giao thông hàng hải huyết mạch của thế giới.

Sức mạnh quân sự của Hải quân Trung Hoa sẽ còn được củng cố khi tàu sân bay đầu tiên của họ đi vào hoạt động, cũng như hệ thống hỏa tiễn tầm xa có khả năng tiêu diệt các mục tiêu di động trên biển, được ví von như hệ thống tiêu diệt tàu sân bay.

Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích quân sự đánh giá rằng dù đang cố gắng đuổi theo Hoa Kỳ, nhưng còn tương đối lâu nữa Trung Hoa mới có khả năng bắt kịp. Hoa Kỳ vẫn là sực mạnh Hải quân số một của khu vực này. Nhưng liệu họ còn đủ sức để áp đặt tầm ảnh hưởng của mình nhằm gìn giữ nền hòa bình mong mang trong khu vực. Trung Quốc càng ngày sẽ càng có trọng lượng hơn để áp đặt các điều kiện của mình trên bàn đàm phán. Nếu cái ô Hoa Kỳ vẫn có thể tiếp tục đảm bảo một sự an ninh tương đối cho khu vực này, ta vẫn không khỏi có cảm giác cái ô trên không phải sẽ vĩnh viễn không thấm nước.

Simon Long

Các bài liên quan:

Thứ Năm, 9 tháng 6, 2011

Anh như thế là đéo được!

Anh Trung ạ, sau khi cắm mốc trên đất liền xong xuôi, em thở phào thế là xong được một việc, dù có chịu tí thiệt thòi nhưng dù sao cũng đã xong cái vụ lằng nhằng này, giờ anh tuy có to xác thật đấy, nhưng anh hết trò nhổ mốc lấn đất nhé.

Xong rồi giờ sang chuyện giải quyết cái ao làng, trước nay vì anh to như con tịnh nên em nhịn để cho êm xong xuôi vụ đất cát, giờ đất cát xong rồi, sổ đỏ đâu vào đấy rồi, anh định lè cái lưỡi bò bẩn của anh liếm nốt cái ao làng thì em thật, như thế đéo được đâu, một vừa hai phải thôi chứ anh, tham gì tham quá thể vậy?


Cho nên là vụ 2007 lần cuối em nhịn nhục muối mặt với đám cháu chắt dại dột biểu tội biểu tình phản đối anh cái chuyện anh tuyên bố láo lếu cái ao là của anh tất, lúc đấy khổ nhục kế em tóm đại một vài thằng làm trò, đét cho mấy roi vào mông đít cốt cho cho anh vui lòng anh em mình còn làm cho xong cái sổ đỏ. Nay sổ đỏ xong rồi thì em kệ mẹ, anh động vào cái ao là em bù lu bù loa bật đèn xanh cho chúng nó đào mả bố anh lên đấy, em đéo biết.

Em thật, anh em mình thì nói chung đéo vấn đề, nhưng bọn dân đen của em, chúng nó quẫn quá rồi, anh mà làm quá thì nó bật nốt cả em, chúng nó bảo nhau bố mình mà hèn nữa thì cho bố hưu non, chúng mình cho bố vào viện dưỡng lão luôn. Đành rằng anh em mình môi hở răng lạnh sau mấy vụ đất cát bán chác này nọ cũng rủng rỉnh túi, con cái cũng du học đâu vào đấy cả rồi, nhưng bọn cháu chắt dân đen thì chúng nó đang kêu giời vì giá cả leo thang lạm phát lạm phiếc đau hết cả đầu em chưa biết phải làm sao. May quá anh lại giở trò đúng lúc này thì em thật, anh to xác thật đấy, thâm thật đấy, nhưng quả này anh định chơi em thì anh hơi bị ngu, chó cắn áo rách là chó ngu chứ còn gì. May quá giờ chúng nó có chỗ để xả xì troét rồi, mấy tờ lá cải mõ làng vừa la làng lên phát anh thấy đấy, bọn trí thức nửa mùa phây búc phây biếc hoắng hết cả lên đòi giết chết hơn tỉ thằng nhà anh ngay. Vua thua thằng liều, nhất là dạng Chí Phèo vô sản như mấy thằng cháu chắt nhà em chó cùng dứt dậu nó húng lắm, con sâu xéo mãi cũng quằn, anh công nhận không?

Mà đéo biết bên nhà anh thế nào, chứ nhà em thì phây búc phây biếc vẫn vô sờ tư anh ạ, cấm thế đéo, anh có muốn bị chơi một quả như thằng Mubarack hay thằng Gadhafi thì anh cứ bảo em một câu, em đảm bảo ờ cái ao làng cứ cho là của anh, nhưng dậy sóng thần ngay, đèo mẹ, em bật đèn xanh cho chúng nó tương gạch vỡ vào thì đến váng bèo anh cũng đéo có mà húp, đừng nói chuyện khoan dầu với cả lượn tàu ngầm tàu nổi anh nhé, gần trăm triệu thằng nhà em ít đéo đâu, mỗi thằng nửa gạch vỡ thì lấp mẹ ao làng luôn, thế cho nhanh.

Cho nên là anh cứ suy nghĩ đi, anh đang làm ăn ngon lành thì cứ tập trung mà kiếm tiền đi, chứ bây giờ đánh nhau chưa biết thằng nào ăn được thằng nào trừ phi anh chơi hết gần trăm triệu thằng nhà em và mấy tỉ thằng còn lại trên quả đất này, anh định làm thằng Hitler thứ 2 hả anh? Ờ thì cứ cho là anh thịt được em thật, nhưng để thịt được thì chuyện làm ăn của anh cũng coi như tiêu luôn, anh nhớ nhé, đau đầu phết đấy anh.

Cứ cho là em yếu, cứ cho là em nhịn nhục giỏi em chỉ muốn được yên thân, mấy lần anh có mang súng hoa cải ra bắn mấy thằng quăng chài ở cái ao làng em cũng dắm mắt cho qua, nhưng anh bẻ cần cắt cước của mấy thằng thuyền thúng dò ổ câu cá kiếm cơm ngay bờ ao sát đất của em thì một lần nữa em thật, đéo được đâu, thằng ấy là anh cả nó đang đi kiếm cơm cho em đấy anh, nhân đây em cũng thông báo với anh tin buồn là thằng thứ Vinashin nhà em nó tèo rồi, cả nhà giờ trông đợi vào mấy con mè ranh thằng cả giăng câu thôi. Anh làm thế, đèo mẹ, bọn buôn cá chúng nó sợ chúng nó té hết, cá em ươn thì cả nhà em chết đói à? Anh đã thấy anh vừa tham vừa ngu chưa anh?

Cho nên anh ạ, đêm nay anh cứ nằm vắt trym lên trán mà suy nghĩ cho kỹ rồi từ từ anh em mình nói chuyện phải quấy, rồi có gì em sẽ dạy dỗ bảo ban mấy thằng cu nhà em nó thôi chửi bới lồng lộn rồng lộn lên đòi chiến, chứ em thật, súng hoa cải thì em không có chứ phóng lợn thì nhà em lúc nào cũng sẵn anh ạ, chúng nó mà hô hào tru tréo phây búc phát nữa thì ngay cả em cũng đéo đỡ được cho anh đâu, em thật.

Vài lời tâm sự, có gì không phải anh bỏ quá cho.

Em Việt, thằng em khờ dại bé bỏng của anh.

Đặng Thiều Quang

PS: Điểm báo quốc tế một lần phá lệ khi không đăng tải bài dịch từ báo chí nước ngoài

Chủ Nhật, 22 tháng 5, 2011

Cơn ác mộng của Sony

- Trích The Guardian; London -

Cơn địa chấn nào vừa diễn ra trên thị trường tài chính tương đương với vụ tràn dầu trên vịnh Mexico vào năm 2010. Đó là vụ việc các Hacker đã có được thông tin cá nhân của hơn 100 triệu khách hàng của Sony. PlayStation Network (PSN) với 77 triệu người sử dụng và Sony Online Entertainment Network (SOE) với 25 triệu tài khoản vừa bị hacker xâm nhập.

Vụ việc này khiến ta đặt lại câu hỏi liệu Sony có tìm lại được ánh hào quang đã mất. Nói gì thì nói, đây đã từng là nhãn hiệu phát minh ra máy nghe nhạc cầm tay (Walkman), đã từng thống trị thị trường games với máy Playstation, đã từng chinh phục được thị trường Hoa Kỳ với các TV Triniton trong thập niên 1970. Nhưng ngày nay, khi nói tới âm nhạc, người ta nghĩ tới iPod của Apple, thế hệ máy nghe nhạc cầm tay kỹ thuật số đã chiếm lĩnh thị trường ngay từ ngày ra đời vào năm 2001. Trong lĩnh vực games, cả Wii của Nintendo lẫn máy Xbox 360 của Microsoft đều đã vượt mặt PlayStation 3. Còn thị trường sản xuất TV tại thời điểm này, đang có quá nhiều hãng cạnh tranh và chẳng ai thực sự nổi trội hơn ai cả.


Vậy ngày nay, Sony còn giữ lại được gì trong tâm trí người tiêu dùng về hình ảnh nhãn hiệu mà họ đã dày công xây dựng. Nên nhớ rằng cách đây 10 năm, khi các kỹ sư của Apple phát minh ra iPod, các nhà lãnh đạo của nhãn hiệu hình quả táo khuyết chỉ có một nỗi ám ảnh rằng Sony rồi cũng sẽ nhảy sang cạnh tranh và nuốt sống họ. Vì chính Sony là cha đẻ của các máy nghe nhạc cầm tay (Walkman) được phát minh vào năm 1978. Sony cũng từng tiên phong về lĩnh vực nhạc số với chuẩn MiniDisk phát minh trong thập niên 1990. Khi đó, các nhà lãnh đạo của Apple dự đoán, việc họ bị Sony bắt kịp chỉ là vấn đề thời gian. Họ nghĩ họ sẽ có một năm đi trước các đối thủ khác chứ không nghĩ là họ sẽ có những 5 năm.

Sai lầm của Sony là đã mở rộng phát triển ra quá nhiều lĩnh vực, từ đồ điện tử các thiết bị nghe nhìn truyền thống, sang máy ảnh kỹ thuật số, điện thoại di động, kinh doanh cho thuê tài chính v.v. Chính vì vậy mà không hẳn họ ngoài cuộc nhưng luôn đi sau các đối thủ một bước. Vẫn may mắn cho Sony khi vụ scandal hack tài khoản xảy ra cách xa lễ Noel và năm mới (dịp sức mua của người tiêu dùng mạnh mẽ nhất), nên hy vọng nó sẽ không ảnh hưởng nhiều đến kết quả kinh doanh. Còn thiệt hại để bồi thường các khách hàng trong sự việc này, theo tính toán mỗi tài khoản sẽ ngốn của Sony từ 100 cho đến 318 USD. Vậy hóa đơn tổng cần thanh toán giao động từ 10 đến 30 tỉ USD.

Thứ Bảy, 14 tháng 5, 2011

Nước Pháp ngày nay: Cuộc sống một gia đình Pháp năm 2011

- Trích The Guardian; London -

Người Pháp sống như thế nào vào năm 2011. Để trả lời cho câu hỏi này, Jon Henley, cựu phóng viên thường trú của tờ the Guardian đã sống một tuần cùng một gia đình Pháp bình thường, gia đình nhà Roussel, gần Bordeaux.


"Nào chúng ta cùng đi chợ", Thiery Roussel nói với tôi cùng vợ của anh. Anh ngồi xuống bàn ăn và mở máy tính xách tay, rồi truy cập vào trang Auchan Drive. "Anh đã nói muốn cùng chúng tôi đi chợ mà", Isabelle, vợ của Thierry nói với tôi, "đây là cách chúng tôi mua sắm".

Lúc này đã là 22 giờ đêm ngày thứ 5, tại nhà của gia đình Roussel, ở làng Cenac, một ngôi làng nhỏ nằm giữa các cánh đồng trồng nho cách Bordeaux khoảng 15 km. Hai đứa con nhỏ, Rémi, 9 tuổi, và Mélanie, 13 tuổi đã đi ngủ. Người con cả, Guillaume, 15 tuổi, đang cùng trường sang London. Đi chợ qua Internet? Ngay cả để mua thực phẩm hàng ngày? Vậy họ không còn bao giờ ra tiệm bánh mì (boulangerie*), tiệm tạp hóa của làng (épicerie*) hay cửa hàng bán thịt (boucherie*) nữa sao?

Không, không, Isabelle trả lời, họ vẫn mua thịt tại cửa hàng bán thịt một lần một tuần, hoa quả và rau tại chợ trời sáng ngày chủ nhật, vẫn mua bánh mì tại tiệm bán bánh mì của làng hàng ngày. "Nhưng mọi thứ còn lại, chúng tôi mua qua Internet. Như vậy chúng tôi chỉ mua những thứ thật cần thiết được ghi trước trên một danh sách." Nhà Roussel chưa thuộc diện có kinh tế thực sự khó khăn, nhưng họ phải cẩn trọng trong mọi chi tiêu. Họ để ý đến tổng số tiền được ghi trên màn hình vi tính, kiểm tra kỹ các sản phẩm được giảm giá hay khuyến mại và không bao giờ mua các sản phẩm đắt nhất.

Có một điều chắc chắn rằng, trong một chừng mực nào đó, nước Pháp vẫn là một nơi có cuộc sống tương đối dễ chịu. Thierry vẫn luôn làm việc từ 60 cho đến 70 tiếng một tuần. Dậy từ lúc 4 h sáng và về nhà lúc 22 h đêm. Cho tới tháng 12 năm 2009, anh phụ trách một bộ phần trong một siêu thị lớn tại Bordeaux: đây là một vị trí tương đối quan trọng và anh có 14 người dưới quyền. Khi đó anh 45 tuổi và đã đi làm được 22 năm.


Vào một đêm tháng 12 năm 2009, Thierry tới siêu thị từ 3 giờ sáng để dọn dẹp và sắp xếp lại cửa hàng sau đợt nghỉ lễ Noel thì bỗng thấy đau quằn quại, sau anh phát hiện bị suy thận và trải qua 4 ca phẫu thuật. Tới tháng 2 năm 2010, khi đang trong giai đoạn nghỉ ốm, anh nhận được thư cho thôi việc. Hai tuần sau anh chính thức bị sa thải với lý do đã mắc lỗi nghiêm trọng. Mọi thứ đều được dàn dựng cả, Thierry khẳng định: công ty chẳng có gì để quy trách nhiệm cho anh cả (ngay trước khi bị phát hiện có vấn đề về sức khỏe, anh còn được đề bạt thăng chức). Nhưng trong ngành kinh doanh siêu thị ở Pháp, môi trường làm việc rất khắc nghiệt. Giá cả luôn phải thấp nhất. Mỗi một cent cần được tính toán tiêu đúng chỗ. Khi một nhân viên trên 40 tuổi, anh lại có vấn đề về sức khỏe, anh có nguy cơ tốn rất nhiều tiền của công ty.

Sau bữa ăn trưa, Thierry cho tôi xem tập hồ sơ xin tìm việc lại của anh, dày 8 cm, mỗi tuần anh gửi khoảng 10 bộ hồ sơ trong suốt 1 năm nay. Tổng cộng anh có 7 lần được gọi đi phỏng vấn, và khoảng từ 2 đến 3 đề nghị tuyển dụng, hầu hết ở các siêu thị nhỏ, với mức lương bằng một nửa khi trước. Hiện tại anh vẫn chưa chấp nhận các đề nghị này, anh vẫn ăn lương thất nghiệp. Người Pháp được quyền hưởng lương thất nghiệp ở mức 60 % số lương cũ trong vòng 2 năm sau khi thôi viêc, trước đây là 70 %.

Vì bị sa thải do "mắc lỗi nghiêm trọng", nên Thierry chỉ ăn lương thất nghiệp ở mức 54 % lương cũ, anh vẫn được quyền nhận lương thất nghiệp thêm một năm nữa. Tình hình kinh tế gia đình chưa đến nỗi khó khăn, vì Isabelle là công chức nhà nước làm việc cho vùng. Làm công chức nhà nước là một trong những điều mà người Pháp ưu chuộng nhất. "Tất nhiên là có những ưu điểm", Isabelle tâm sự, "nhưng cũng ngày càng có nhiều câu hỏi được đặt ra hơn, như về thời gian đi làm trước khi được hưởng lương hưu. Tôi không phản đối việc ta phải đi làm lâu hơn để được về hưu, vì con người ta ngày nay có tuổi thọ lâu hơn. Nhưng đồng lương hưu cũng phải được cải thiện để ta có cảm giác chúng ta phấn đấu cả đời để có một phần thưởng xứng đáng."

Tổng thu nhập của nhà Roussel là khoảng 3000 euro mỗi tháng, trước thuế. Nhưng họ cũng chẳng phải đóng nhiều thuế lắm. Họ có ba con và được hưởng nhiều chế độ đối với các gia đình đông con. Họ cũng được hưởng 480 euros tiền trợ cấp hàng tháng vì điều này. Mỗi tháng, họ cũng trả cho ngân hàng 800 euros tiền vay trả góp hồi xây nhà. Một ngôi nhà lớn với 3 phòng ngủ. Tiền học cho các con khoảng 300 euros: cả Mélanie và Guillaume đều học ở các trường tư tại Bordeaux.

Như nhiều gia đình Pháp, nhà Roussel sống tiết kiệm và không bao giờ tiêu quá số tiền mà mình kiếm được. Mỗi tháng, họ dành vài trăm euros gửi vào tài khoản tiết kiệm hay bảo hiểm nhân thọ, vậy là ít hơn trước nhưng vẫn chấp nhận được. Trước, họ thường đi nghỉ tại biển Địa Trung Hải. Nhưng giờ đây, theo giải thích của Isabelle, giá mỗi tuần thuê nhà tại biển Địa Trung Hải là 900 euros, họ chuyển sang đi nghỉ tại căn hộ mùa hè mà bố mẹ Isabelle đã mua nằm trong dãy Pyrénees.

Cả Thierry và Isabelle đều gần gũi với bố mẹ của mình. Bố của Thierry, một quân nhân hưu trí có lương hưu cao nên rất chiều các cháu. Mélanie và Guillaume phải cảm ơn ông nội về hai cái máy tính xách tay mới của mình. Vài ngày sau tôi gặp mẹ Isabelle, bà sống ở một căn nhà khác cùng làng với con gái và con rể. Bên tách café, bà mỉm cười khi nghe những nhật xét của tôi về tổng thống Sarkozy. (Isabelle đã bầu cho Sarkozy vào năm 2007, nhưng bây giờ, cô nghĩ rằng "đấy là một gã hề gần tệ bằng Berlusconi".

Nhà Roussel có nghĩ rằng mình có thể đại diện cho hình ảnh nước Pháp ngày hôm nay? Có, Thierry trả lời. "Chúng tôi ở mức trung bình, nên chúng tôi không quan tâm đến chính trị. Nếu bạn nghèo, bạn sẽ được hưởng nhiều quyền lợi và trợ cấp. Nếu bạn giàu, bạn sẽ được nhiều quyền lợi vì là bạn bè với Sarkozy. Tôi chưa bao giờ được hưởng chế độ 35 giờ làm việc mỗi tuần của Đảng Xã hội. Tôi cũng chưa bao giờ được thấy điểm tích cực của chính sách làm việc nhiều hơn để hưởng lương cao hơn của Sarkozy. Chúng tôi đóng tiền cho mọi thứ. Chịu mọi thứ thuế. Có đồng lương thật thấp. Và không có hy vọng rằng điều này sẽ thay đổi."

Còn về cuộc tranh luận liên quan đến các vấn đề nhập cư? Nó thật "lố bịch", Thierry nói: "Gần như toàn bộ người Pháp không còn 100 % máu Pháp, chúng tôi có tối thiểu một tổ tiên là người nước ngoài nhập cư. Nên nói nước Pháp chỉ dành cho người Pháp thì làm sao mà có thể là một chương trình chính trị nghiêm túc." Nhưng anh đoán Marine Lepen sẽ giành được một số lượng phiếu cao. Họ có còn tự hào là người Pháp? "Tất nhiên là vẫn chứ", Isabelle khẳng định. "Tôi nghĩ rằng chúng tôi có một tổ quốc đã đấu tranh để bảo vệ nhiều giá trị. Chúng tôi không ủng hộ chủ nghĩa kinh tế tư bản tự do, chúng tôi nghĩ rằng phải bảo vệ người dân trước nền kinh tế thị trường. Điều gì xảy ra nếu trong cuộc khủng hoảng kinh tế vừa rồi, chúng tôi là người Mỹ. Chúng tôi đã ra đường. Nhưng chúng tôi vẫn đang ngồi kêu ca, vì chúng tôi là người Pháp. Chúng tôi ít khi nào nhận thức được về may mắn mà mình có. Sợ nhất là nếu như bây giờ chúng tôi vứt bỏ hết điều này. Cải cách là cần thiết, nhưng không phải với bất kỳ giá nào. Chúng tôi trả đủ nhiều thuế để hy vọng có một môi trường sống tốt. Nhưng tôi lo ngại mọi thứ rồi sẽ khác. Tôi thực sự sợ điều này."

* Viết bằng tiếng Pháp trong bản gốc.

Jon Henley

Thứ Ba, 10 tháng 5, 2011

Singapore - Tiến tới đa đảng hóa nhờ vào Internet

- Trích Asia Times Online; Hồng Kông -

Công dân đảo quốc Sư tử đa phần đều có khả năng trao đổi blog, tweet cũng như các video qua youtube để bình luận về cuộc bầu cử quốc hội diễn ra vào ngày mùng 7 tháng 5 vừa qua. Nó như một điểm mới trong đời sống chính trị của Singapore, khi các đảng đối lập có một kênh thông tin thoát khỏi cảnh kìm kẹp của Đảng Nhân dân Hành động (PAP) cầm quyền. Tuy Thủ tướng Lý Hiển Long vẫn duy trì được đa số ghế, nhưng lần đầu tiên trong lịch sử, phe đối lập thắng một khu bầu cử có nhiều đại biểu.


Công dân đảo quốc Sư tử đa phần đều có khả năng trao đổi blog, tweet cũng như các video qua youtube để bình luận về cuộc bầu cử quốc hội diễn ra vào ngày mùng 7 tháng 5 vừa qua. Nó như một điểm mới trong đời sống chính trị của Singapore, khi các đảng đối lập có một kênh thông tin thoát khỏi cảnh kìm kẹp của Đảng Nhân dân Hành động (PAP) cầm quyền. Tuy Thủ tướng Lý Hiển Long vẫn duy trì được đa số ghế, nhưng lần đầu tiên trong lịch sử, phe đối lập thắng một khu bầu cử có nhiều đại biểu.

Nhiều ngày trước khi bộ trưởng bộ tài chính Singapore, Tharman Shanmugaratnam, công bố kế hoạch ngân sách năm 2011, phe đối lập đã lên tiếng cho việc nếu được cầm quyền, họ sẽ sử dụng số tiền này như thế nào. Dù các phương tiện thông tin đại chúng truyền thống, dưới sự kiểm soát của chính phủ, gần như không dành một từ nào để nói về chương trình hành động của phe đối lập, nhưng không vì thế mà thông điệp của họ không được lan tỏa rộng rãi nhờ vào Internet. Sự kiểm duyệt của PAP lên đời sống chính trị tại Singapore ngày càng bị chỉ trích kịch liệt trên Internet thông qua các blog, Facebook và Twitter. Vì PAP vẫn kiểm soát được gần như toàn bộ các phương tiện thông tin truyền thống, phe đối lập hướng về các báo mạng trẻ giám đăng tải những luồng suy nghĩ mới táo bạo hơn. Một số tờ báo mạng như Online Citizen và Temasek Review đã có được sự thành công lớn nhờ dành một tiếng nói nhất định cho phe đối lập.

Đảng Nhân dân Hành động (PAP) cầm quyền từ năm 1959 thường bị lên án là bóp chết sự tranh luận chính trị khi gần như độc quyền kiểm soát mọi phương tiện báo chí và truyền hình tại Quốc đảo sư tử. Nhưng với sự xuất hiện của Internet, sự kiểm soát của PAP ít có hiệu quả hơn. Ví dụ như Đảng Dân chủ Singapore (SDP) đối lập hiện không có một thành viên nào trong Quốc hội, nhưng website của họ lại là website có nhiều lượt người truy cập nhất, hơn cả của đảng PAP. Trong một cuộc hội thảo-tranh luận được tổ chức vào tháng 12 vừa rồi, Chee Soon Juan, Tổng thư ký đảng SDP phát biểu: "Tôi nghĩ rằng Internet là công cụ tốt nhất để không bị lệ thuộc vào giới truyền thông cũ, vốn bị chi phối bởi đảng cầm quyền".


Mặc dù khoác áo dân chủ, nhưng Singapore bị xếp hạng rất kém trong lĩnh vực tự do báo chí. Đa phần các báo Singapore đều có truyền thống tự kiểm duyệt, và thân với chính quyền. Hãng thông tấn chính của quốc đảo, Singapore Press Holdings, thuộc quyền sở hữu quốc doanh, và Hội đồng quản trị của nó đa phần là đảng viên PAP. Tổng biên tập các báo, ngay cả của tờ Straits Times, đều phải có sự đồng ý của chính phủ mới được nhận chức, và thường xuyên nhận được nhiều chỉ thị từ phía trên.

Từ lâu rồi, PAP muốn có một môi trường báo chí đưa tin hài hòa, ít đấu tranh va chạm. Trước khi báo mạng xuất hiện, PAP kiểm soát mọi tờ báo nhờ vào điều luật Newspaper and printing presses act (NPPA) được thông qua vào năm 1974, bắt buộc mọi tòa soạn và nhà in hàng năm phải gia hạn giấy phép hoạt động. Ngoài ra, không một cá nhân nào được phép nắm đa số cổ phần tại một tờ báo. Thêm nữa, NPPA cũng quy định, những cổ đông được gọi là cổ đông điều hành, phải được sự thông qua của chính phủ, sẽ có quyền biểu quyết giá trị gấp 200 lần quyền biểu quyết của các cổ đông bình thường khác. Chính vì vậy mà đa phần thành viên ngồi trong Hội đồng quản trị của các báo đều là người của PAP. "Các báo của Singapore, hay phần lớn là vậy, đều là các cộng tác viên đắc lực của chính phủ", Cherian George, cựu phóng viên của tờ Straits Times, hiện là giảng viên của Trường truyền thông và thông tin Wee Kim Wee, thuộc Đại học Công nghệ Nanyang, đã nhận xét như vậy.

Singapore là một trong những quốc gia có tỉ lệ người truy cập vào Internet cao nhất thế giới. Năm 1992, chính phủ đã khởi công kế hoạch mang tên IT2000, nhằm biến quốc đảo này thành "hòn đảo thông minh", nơi dẫn đầu về việc ứng dụng công nghệ thông tin vào đời sống. Gần 20 năm sau, chương trình này đã đem lại nhiều kết quả nhất định. Vào tháng 2 năm 2011, mạng công nghệ ZDNet đã công bố thông tin rằng: theo khảo sát của Firefly Millward Brown: một công ty nghiên cứu thị trường Internet: thì Singapore là thị trường triển vọng nhất của các mạng xã hội. Trong tổng số 5 triệu dân của quốc đảo, có hơn 2 triệu người thường xuyên sử dụng Facebook.

PAP cũng đã quyết tâm phản đòn, khi thông qua một đạo luật quy định rất ngặt nghèo cách thức sử dụng Internet trong vận động bầu cử. Audio live hay video streaming bị quản lý chặt, nếu không sẽ bị xếp vào hạng mục tuyên truyền chính trị ngoài vòng pháp luật.

Cherian George cũng cho rằng, mặc dù ảnh hưởng của báo chí mạng ngày càng lớn, nhưng còn rất lâu nữa PAP mới mất quyền thống trị nền chính trị Singapore. Chính phủ cũng đã hơi nới lỏng lệnh hạn chế việc dùng Internet vào vận động tranh cử, bằng cách cho các ứng cử viên được dùng công nghệ mới vào việc vận động phiếu bầu nếu họ thông báo trước 12 tiếng cho Ủy ban tổ chức bầu cử.

Nhưng theo đánh giá của Gerald Giam, thành viên đảng Lao động Singapore, "Internet vẫn chỉ là một công cụ cho các ứng cử viên, nó chưa thể là một chiến lược chủ đạo, các cử tri vẫn đợi gặp trực tiệp mọi ƯCV để đánh giá và đưa ra quyết định của mình".

Megawati Wijaya

Thứ Bảy, 7 tháng 5, 2011

David Llewellyn - Trở thành triệu phú nhờ nghiện ngập ma túy

- Trích Courrier International; Paris -

Khi thị trường bất động sản trượt dốc vào năm 2008, David Llewellyn, người sở hữu một công ty xây dựng tại Anvers, Bỉ, tưởng sẽ phá sản. Nhưng người đàn ông 49 tuổi gốc Scotland đã chuyển hướng sang một lĩnh vực mà anh biết khá rõ vì là một con nghiện lâu năm, đó là kinh doanh các chất kích thích hợp pháp (hay chính xác hơn là chưa bị liệt kê vào danh sách cấm).

Kết quả là bây giờ David Llewellyn giống một doanh nhân thành đạt hơn là một con nghiện, tờ The Wall Street Journal nhận xét. Các sản phẩm mà David kinh doanh đứng về mặt pháp lý mà nói thì không hề bị cấm. Các cơ quan đấu tranh chống buôn lậu ma túy thường chỉ đủ lực tập trung chống buôn bán cocaïne hay heroïne mà không có đủ lực lượng để quản lý việc kinh doanh các chất kích thích thế hệ mới. Mà nếu có bắt được thì cũng rất khó buộc tội các con buôn.


Việc giao dịch kinh doanh chủ yếu qua Internet. Khách hàng có một số mua với mục đích sử dụng cá nhân, nhưng đa phần là giới đầu nậu mua buôn để bán lại tại các vũ trường.

Thời gian đầu, David Llewellyn kinh doanh méphédrone hay còn gọi là meow meow, một chất kích thích rất mốt tại châu Âu vào năm 2007. Đến năm 2010, sau khi có khoảng hơn 30 ca tử vong do sử dụng meow meow thì Ủy ban châu Âu mới ra quyết định cấm chất này.

Không chậm trễ, David Llewellyn đã hợp tác với một nhà hóa học để sản xuất một chất ma túy mới có tên là nopaïne. "Nó cũng hay như coke! Chất nopaïne ấy. Bạn có thể hít, có thể hút, có thể chích! Và hoàn toàn hợp pháp! Tôi chỉ bán những sản phẩm hợp pháp. Tôi không muốn phải sống những ngày cuối cùng của đời mình ở trong tù", doanh nhân chia sẻ. Chất kích thích mới này là một biến thể của thuốc Ritaline, một thuốc chống lại bệnh mất tập trung. "Và vì nopaïne có thể cũng sẽ sớm bị cấm, chúng tôi đã đang nghiên cứu một sản phẩm mới. Nó sẽ là một dạng ecstasy hợp pháp." Vậy Llewellyn và cộng sự tìm ra những hợp chất kích thích mới mà chưa bị cấm như thế nào. Họ chăm chỉ đọc các bài báo khoa học mới nhất liên quan đến hệ thần kinh cũng như Hóa sinh học của não để phát hiện ra những phân tử mới được tìm ra, đang trong quá trình nghiên cứu và chưa bị cấm.

David Llewellyn cũng là một nhà marketing tài năng. Năm 2010, khi được mời tới tham dự một chương trình truyền hình trực tiếp của Bỉ nhân lệnh cấm méphédrone. David không ngần ngại hít trực tiếp 1 gram trức ống kính truyền hình để chứng minh meow meow hoàn toàn an toàn khi sử dụng.

Esther Addley

Thứ Sáu, 6 tháng 5, 2011

Chính sách của Campuchia nhằm ngăn chặn trào lưu dự tuyển lấy chồng Hàn Quốc

- Trích Asia Times Online; Hồng Kông -

Campuchia và nhiều nước Đông Nam Á khác đang là khu vực nơi nhiều người đàn ông lớn tuổi đến kiếm một cô gái trẻ để lấy về làm vợ. Tình trạng này phát sinh nhiều việc bức bối. Chính phủ Campuchia vừa thông qua một đạo luật nhằm ngăn chặn điều này.


Một điều luật mới trong luật Hôn nhân và gia đình vừa được Bộ ngoại giao Campuchia thông qua. Theo đó, Campuchia cấm người nước ngoài trên 50 tuổi, hay có thu nhập dưới 2.500 USD hàng tháng được quyền kết hôn với một phụ nữ nước mình.

Ông Kon Luong, phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Campuchia phát biểu: "Chúng tôi mong muốn những người phụ nữ Campuchia khi kết hôn với người nước ngoài sẽ có một cuộc sống tốt đẹp khi ra ngoại quốc. Tôi mong muốn đó sẽ là những cặp vợ chồng thật sự. Nếu tuổi tác quá chênh lệch, chúng tôi có quyền nghi ngờ về điều đó." Đạo luật này xuất phát từ tình trạng nhiều đàn ông Hàn Quốc đã ngược đãi với những cô vợ mới cưới của mình. Đạo luật mới hy vọng sẽ chống lại được điều này.

Campuchia không phải là quốc gia duy nhất trong khu vực tình trạng đàn ông lớn tuổi sang tìm vợ đang ngày càng phát triển. Ở Phillippines và Thái Lan, ta cũng quan sát được điều tương tự nhưng cả hai quốc gia này vẫn chưa có bất kỳ động thái nào.


Ở Hàn Quốc, các trung tâm môi giới hôn nhân cung cấp dịch vụ lấy vợ ngoại quốc cho đàn ông lớn tuổi nước này là khá phổ biến. Vào năm 2009, đa phần phụ nữ được cưới về là người quốc tịch Trung Quốc, Việt Nam, hay Campuchia. Vì Campuchia là một quốc gia nhỏ ít dân, nên điều này trực tiếp tác động tới xã hội nhiều hơn. Trong nhiều làng tại tỉnh Kompong Cham [Miền Trung Campuchia], gần như toàn bộ phụ nữ trong làng đã kết hôn với người nước ngoài. Trong hai năm 2009 và 2008, chính phủ Campuchia đã có thời gian tạm cấm trong vòng 6 tháng việc phụ nữ Campuchia cưới người nước ngoài, đặc biệt là người Hàn Quốc sau khi nhiều vụ scandal bị phanh phui.

Vào tháng trước, chính quyền Hàn Quốc đã khởi tố một công dân nước mình sau khi anh ta giết cô vợ Campuchia của mình để hưởng số tiền bảo hiểm lên tới 1 triệu USD. Người đàn ông 45 tuổi người Hàn đã cho vợ uống thuốc ngủ trước khi tự tay đốt nhà. Trước đó, hắn ta đã mua 6 bảo hiểm nhân thọ mang tên vợ. Hiện tại, đã có khoảng 20.000 phụ nữ Campuchia theo chồng sang Hàn Quốc sinh sống theo thống kê của Uỷ ban bản vệ quyền con người Campuchia (LICADHO). Các buổi tuyển chọn được tổ chức như là bán thú cảnh vậy. Cò mồi đi tuyển gái tại các vùng nông thôn. Các cô gái được đứng theo hàng dọc, để đàn ông Hàn Quốc chọn lựa. Nếu lựa được người nào, người đàn ông sẽ trả tiền cho cò.

Nếu một số đám cưới kiểu này cuối cùng cũng mang tới hạnh phúc thật sự, thì phần nhiều là tình trạng bóc lột, coi vợ như nô lệ giúp việc. Nhiều đàn ông còn bắt vợ mình phải bán dâm.

Đại sứ quán Hàn Quốc tại Phnom Penh còn khẳng định, nhiều đám cưới dạng này được thực hiện hoàn toàn qua người trung gian, đàn ông Hàn Quốc còn không qua Campuchia để xem mặt cô gái mà mình sẽ cưới.

Campuchia sẽ là quốc gia đầu tiên cấm đàn ông ngoại quốc cao tuổi cưới gái bản địa. Trường hợp tương tự duy nhất có lẽ là Jordan nơi một cô gái dưới 18 tuổi muốn cưới một người đàn ông hơn mình 20 tuổi phải được sự đồng ý của tòa án.

Julie Masis

Thứ Tư, 4 tháng 5, 2011

Trẻ em đến từ Fukushima bị kỳ thị tại nơi tị nạn

- Trích Tokyo Shimbun; Tokyo -

Bị cho rằng có khả năng gây lây nhiễm chất phóng xạ sang người khác, những trẻ em đến từ Fukushima đang bị hắt hủi và ức hiếp tại những nơi mà mình đi lánh nạn. Nhật báo Tokyo Shimbum đánh giá nên khẩn cấp lên án và đấu tranh chống lại hiện tượng này.


Vào tháng 3, những trẻ em đến từ Fukushima khi đang chơi tại một công viên tại Funabashi (tỉnh Chiba) đã bị những đứa trẻ bản địa ức hiếp. Sở giáo dục Funabashi đã được phản ánh điều này, và gửi đi một thông báo tới tất cả học sinh thuộc 813 trường học thuộc địa bàn mình quản lý, kêu gọi các em có những hành động đoàn kết hơn, cả trong lời nói và hành động của mình. Đây không phải là hình thực duy nhất là dân đang đi lánh nạn của Fukushima phải hứng chịu sự kỳ thị. Một số khách sạn từ chối cho dân đang đi sơ tán thuê phòng. Một số khác đòi sở Y tế phải xác nhận rằng di dân không gây nguy hiểm cho họ. Tất cả có thể chỉ xuất phát từ nỗi sợ hãi, nhưng đã làm tổn thương những người đang đi lánh nạn, những người đã phải thực sự hứng chịu quá nhiều điều không may mắn trong thời gian gần đây.

Dù rằng đây không phải là tình trạng đại trà, nhưng trong cuộc sống hàng ngày, người dân đến từ Fukushima đang phải chịu đựng nhiều thiệt thòi từ cách đối xử của người khác. Giáo sư đầu ngành của đại học Tokyo, Kazuhiko Maekawa, đã phải lên tiếng: "Người dân ở vùng ngoại vi Fukushima chưa hề tiếp xúc với chất phóng xạ. Không có một lý do gì để kỳ thị họ cả".


Trong lịch sử, do thiếu thông tin, những người sống sót sau hai vụ ném bom tại Hiroshima và Nagasaki cũng đã phải hứng chịu nhiều làn sóng khai trừ. Họ khó kiềm được việc làm hay lập gia đình. Con và cháu của họ, khi sinh ra với sức khỏe bình thường cũng phải hứng chịu những điều tương tự. Năm hiệp hội những cựu nạn nhân của tỉnh Nagasaki đã yêu cầu thủ tưởng Nhật Naoto Kan phải có những hành động để chống lại nạn "kỳ thị hibakusha" (hibakusha có nghĩa là những người bị nhiễm xạ).

Trách nhiệm của chính phủ là phải cung cấp được những thông tin chính xác nhằm trấn an được dư luận. Sự lo lắng của các bậc phụ huynh sẽ ảnh hưởng tới tâm lý của trẻ. Chính vì vậy mà sở giáo dục Funabashi cũng đề nghị toàn bộ phụ huynh hợp tác, tìm hiểu cụ thể các vấn đề của tai nạn hạt nhân lần này, nhằm xóa bỏ những nghi ngại không đáng có. Đang có hơn 3000 học sinh tiểu học và trung học từ Fukushima được chuyển đến các trường ở bốn tỉnh Tokyo, Chiba, Saitama và Kanagawa. Chúng tôi hy vọng các em sẽ có cuộc sống bình yên ở những nơi đang đón tiếp mình. Các em vừa trải qua ba biến cố lớn: trận động đất, trận sóng thần rồi cuộc khủng hoảng hạt nhân. Chúng ta hãy giúp các em không phải chịu thêm một niềm đau mới nữa.

Thứ Bảy, 30 tháng 4, 2011

Hoàng gia Anh - nhà Windsor là vĩnh cửu

- Trích The Daily Telegraph; London -

Điều tưởng như rất phi lý, việc Hoàng gia Anh đã tồn tại qua thế kỷ 20, không những thế nó còn là cầu nối gắn chặt mội đoàn kết của quốc gia này. Tờ Daily Telegraph đã bình luận vậy nhân đám cưới của hoàng tử William, người tương lai sẽ bước lên ngai vàng Anh quốc.


Cách đây hơn một trăm năm, khi các nguyên thủ châu Âu tới dự lễ đăng quang của vua George V, ông nội của nữ hoàng Elisabeth. Dù buổi lễ rất lộng lẫy, nhiều nhà phân tích và quan sát lúc đó đều nhận định rằng Hoàng gia Anh sẽ không tồn tại nổi tới cuối thế kỷ 20.

Những đánh giá này hoàn toàn có cơ sở. Ở đầu thế kỷ 20, các Hoàng gia châu Âu lệch tông hoàn toàn so với thời đại dân chủ, cách mạng và đấu tranh giai cấp đang bùng nổ. Chỉ vài năm sau khi vua George V lên ngôi, một phần lớn các thể chế quân chủ ở các nước láng giềng bị xóa bỏ. Năm 1913, Đại công tước Franz Ferdinand, thái tử Áo, cùng vợ bị ám sát tại Sarajevo, châm ngòi cho Đại chiến thế giới lần thứ nhất đánh sập ba Đế quốc Đức, Áo-Hung và Nga.

Hoàng gia Anh vẫn đứng vững, dù cũng có những giai đoạn nhiều sóng gió, như thời điểm vua Edward VIII thoái vị năm 1936 hay sau cái chết của Công nương Diana năm 1997. Nó tỏ ra vững bền hơn bao giờ hết tại thời điểm này khi lễ cưới của hoảng tử William gần kề. Ta có thể giải thích như thế nào về sự trường tồn của một thể chế tưởng như đi ngược lại với thời đại này.


Thứ nhất việc Hoàng gia Anh còn vững vàng tới ngày nay là nhờ những nước cờ vô cùng thông minh của mình. Họ luôn biết cách chuyển mình cho phù hợp với thời đại. Những bậc quân vương Anh quốc trong thời buổi hiện đại đã chấp nhận những thỏa hiệp, từ bỏ nhiều quyền lợi của mình. Từ năm 1993, Nữ hoàng đã đóng thuế thu nhập cá nhân như mọi công dân khác.

Nhưng mọi toan tính chính trị không mạnh mẽ bằng khía cạnh tình cảm mà người dân xứ sở sương mù luôn dành cho Hoàng gia Anh. Chúng ta là một quốc gia thích gắn bó với những lễ nghi và truyền thống. Hoàng gia Anh là đại diện cho một quá khứ hào hùng và rực rỡ.

Đất nước, khi được Hoàng gia Anh đại diện, có vẻ như gần gũi với quần chúng hơn. Chúng ta xa lạ với những đạo luật được thông qua ở Quốc hội và chính phủ, với những phiên họp của Liên minh châu Âu ở Bruxelles. Nhưng chúng ta luôn chia sẻ mọi niềm vui, nỗi buồn, nỗi thăng trầm của nhà Windsor.

Chỉ có một nhóm trí thức luôn chỉ trích Hoàng gia và muốn thiết lập một nền cộng hòa tại Đảo quốc sương mù. Họ phủ nhận thực tế rằng, một khi Hoàng gia Anh biến mất, người đại diện cho quốc gia này, có là người đứng đầu Đảng Lao Động hay Đảng Bảo thủ đi chăng nữa, sẽ khiến đất nước bị chia thành hai nửa, không thể nói mình là người đại diện hình ảnh cho toàn nước Anh.

Đó chính là lý do góp phần ổn định chính trị tuyệt đối tại Anh quốc trong suốt 200 năm qua. Như nhà văn George Orwell cũng phải thừa nhận: nhờ có Hoàng gia mà Anh quốc không đắm chìm trong chủ nghĩa phát xít vào thập niên 1930.

Những người ủng hộ việc thiết lập một nền cộng hòa thừa hiểu, một khi Nữ hoàng còn sống, họ không có bất kỳ một hy vọng nào. Nhưng sau khi Elisabeth II qua đời, Hoàng gia anh phải vô cùng sáng suốt nếu họ còn muốn trường tồn qua thế kỷ 21.

Peter Oborne

Thứ Tư, 27 tháng 4, 2011

Chiến sự tại Libya - Sơ khai và uể oải

- Trích Trud; Sofia -

Vassil Donev là phóng viên ảnh chiến trường người Bulgaria có mặt tại Libya từ đầu cuộc chiến. Anh đang tác nghiệp tại Benghazi, thủ phủ của phe đối lập, và gửi về những nhận xét ban đầu của anh về một cuộc chiến mà anh gọi là "Cuộc chiến uể oải".


"Từ một vài ngày nay, không có chiến sự lớn nào xảy ra, mà cuộc chiến này cũng kỳ lạ, nó hơi uể oải: Người ta đánh nhau một ít vào ban ngày rồi nghỉ ngơi vào ban đêm. Thương vong ở phe quân nổi dậy không chỉ do phía quân đội trung thành với Kahdafi gây ra, mà còn vì sự thiếu hiểu biết kiến thức quân sự của chính họ. Do đạn lạc, do làm nổ đạn dược... Như cách đây vài ngày, ba cậu thiếu niên 15 tuổi sau khi nghịch một súng máy hạng nặng đã để cướp cò, làm bị thương chính mình và nhiều người xung quanh.

Đám đàn anh thì chưa chắc đã thiện chiến hơn, như vài ngày trước tại Ajdabia, người ta đồn có một vụ nổ gây ra do một tay bắn tỉa núp trên một nhà cao tầng bắn trúng một quả đạn pháo. Dù sau đó quân nổi dậy lùng sục nhưng không sao tìm được tay bắn tỉa. Thương vong của cả hai phe là tương đối thấp, đa phần số người chết phía Kahdafi do không quân Phương tây tấn công lực lượng thiết giáp của họ. Dân địa phương đồn đại với nhau rằng lính lái tăng của Kahdafi bị xích lại ở trong xe để cấm họ bỏ trốn.


Tình hình hiện tại ở Benghazi khá yên tĩnh. Khi có tiếng súng nổ thì thực ra chỉ là tiếng súng bắn chỉ thiên để ăn mừng một điều gì đó. Các cửa hàng được tiếp tế đồ không thường xuyên lắm, nhưng những nhu yếu phẩm cần thiết thì vẫn đủ. Một vài nhà hàng, trong đó có hai quán đặc sản về cá và một quán pizza đã mở cửa trở lại; mỗi lần đi ăn tốn khoảng 4 euro. Còn xăng thì rất rẻ, gần như là cho không, chỉ vào khoảng vài chục cent một lít.

Đây là cuộc chiến mà không có chiến tuyến. Cả hai phe liên tục tiến rồi lùi. Thành phố Ajdabia đã đổi chủ nhiều lần. Quân nổi dậy tập trung trên trục quốc lộ nối Ajdabia và Brega. Thi thoảng họ bắn một quả đạn pháo, một quả rốc-két về một mục tiêu không xác định nào đó. Còn nếu bị pháo kích, ngay cả khi ở rất xa, tất cả mọi người lên xe phóng nhanh rút lui và bắn về mọi phía."

Vassil Donev

Các bài liên quan:

Thứ Ba, 26 tháng 4, 2011

Chuyến viếng thăm của Barack Obama tới Facebook

- Trích The Washington Post; Washington -

Barack Obama vừa có chuyến viếng thăm tổng hành dinh của mạng xã hội Facebook, giữa ông và mạng xã hội này luôn tồn tại "một tình yêu lớn".


Tổng thống Obama và Mark Zuckerberg vừa cập nhật Relationship Status của họ. Họ hiện thời đang "In Relationship". Mark Zuckerberg bắt đầu bài giới thiệu công ty của mình bằng câu: "Xin lỗi mọi người vì hôm nay tôi căng thẳng một chút, vì hôm nay đến thăm chúng ta có Tổng thống Hoa Kỳ". Obama bước lên sân khấu và trả lời: "Xin chào mọi người, tên tôi là Barack Obama, và tôi chính là người bắt Mark phải thắt cravat ngày hôm nay."

Barack Obama yêu Facebook, và ngược lại Facebook cũng yêu Obama. Bằng việc viếng thăm trụ sở của hãng tại Palo Alto, Facebook đã được Nhà Trắng công nhận là một ông lớn của nền kinh tế Hoa Kỳ. Còn mạng xã hội ngược lại sẽ giúp đương kim Tổng thống Mỹ trên đường chinh phục lượng cử tri trẻ, nhất là vào thời điểm ông bắt đầu hành trình chay đua tranh nhiệm kỳ thứ hai của mình. Trên chuyến bay tới Palo Alto, chiếc Air Force One đã cho chiếu bộ phim The Social Network, nói về sự ra đời của Facebook. Trong khi Jay Carney, người phát ngôn của Nhà Trắng trả lời các nhà báo đi cùng rằng trong cuộc tranh cử cho Tổng thống Obama sắp tới, việc sử dụng các mạng xã hội sẽ được đặc biệt coi trọng. Một nhà báo có hỏi chuyến đi lần này có kèm mục đích quảng bá cho Facebook. Jim Carney trả lời rằng nó có mục đích quảng bá cho toàn bộ các mạng xã hội. Facebook có 500 triệu người sử dụng thường xuyên, và khả năng lan truyền thông tin của nó là điều không tưởng nổi.


Trong 500 triệu thành viên, đã có 45.000 ngàn người tới dự buổi gặp mặt. Hẳn họ phải đông hơn thế nữa nếu không có điều kiện bắt buộc là những ai có giấy mời đều đã từng phải "like" trang Facebook của Nhà Trắng. Còn Obama hôm đó chứng minh tại sao mình là người được mến mộ nhất trên mạng xã hội này (có 19 triệu fan). Ông thoải mái trả lời thẳng thắng mọi câu hỏi được chuyển lên từ phía người tới dự. Sheryl Sandberg, Tổng giám đốc của Facebook cũng phải thốt lên: "Tổng thống thoải mái như ở nhà của mình vậy".

Tất nhiên các câu hỏi đã được phía Facebook lọc trước. Mark Zuckerberg cũng thêm nhiều bình luận vào các vấn đề mà Obama đề cập. Như khi Tổng thống phát biểu rằng cho năm tài khóa tới, người giàu sẽ phải đóng nhiều thuế hơn, Mark đã bình luận: "Tôi không phàn nàn gì về điều này". Trong khi các ứng cử viên đảng Cộng hòa vẫn còn đang cùng nhau chơi ú tìm xem ai sẽ thực sự ra tranh cử, Obama đã không để mất thời gian mà có những bước tích cực đầu tiên trong công cuộc tái chinh phục trái tim cử tri Mỹ.

Dana Milbank

Các bài liên quan:

Chủ Nhật, 17 tháng 4, 2011

Liệu Céline Dion có cứu nổi Las Vegas

- Trích Newsweek; New York -


Bị suy thoái nặng nề từ cuộc khủng hoảng tài chính, thủ đô của những trò chơi đỏ đen đang khó khăn hồi phục. Trong khi hàng nghìn người vô gia cư đang sống trong những đướng cống ngầm của thành phố, trên mặt đất, toàn Las Vegas đang hy vọng vào sự trở lại của Celine Dion để hồi sinh.


Las Vegas, một buổi chiều tháng ba. Một đám đông tụ tập trước Ceasars Palace. Một chiếc Cadillac đen tiến tới sảnh và Celine Dion bước xuống tấm thảm đỏ rải hoa hồng để đón chào mình. "Welcome home, Céline!" đám đông hét lên, trong khi nhạc phim Ben Hur được cất lên từ những loa lớn.

"Tôi có cảm giác như chưa từng ra đi", Céline tâm sự. Nhưng từ khi cô rời Las Vegas, cách đây ba năm, thành phố đã suy sụp. Việc sa thải hàng loạt và tịch biên tài sản đã hủy hoại giấc mơ của hàng nghìn lao động đến làm việc tại Las Vegas với mộng đổi đời. Từ hai năm nay, lần đầu tiên trong lịch sử tồn tại, các casino khách sạn trên đại lộ Strip [hay còn gọi là Dải Las Vegas, trục đại lộ chính của Las Vegas] lỗ vốn. Tổng số tiền lỗ của các casino là vào khoảng 6 tỉ dollar. Tỉ lệ thất nghiệp chính thức là 14 %, tỉ lệ cao nhất tại Hoa Kỳ, còn nếu cộng thêm với những người bị cắt giảm giờ làm mà không hoàn toàn mất việc, thì tỉ lệ này là 26 %, tương đương với tại Libya, như giáo sư Stephen Brown của Đại học Nevada nhận xét. "Liệu mọi việc có thể tồi tệ hơn không", ông nói thêm, "câu trả lời là không".

Đây chính là lý do vì sao người ta lại tìm đến Céline Dion. Ngoài vị thế là một ngôi sao của mình, Céline còn được hy vọng sẽ là vị cứu tinh của Las Vegas. Tờ Las Vegas Sun đã có một bài phân tích lịch sử cận đại của thành phố trước Céline và sau Céline.

Céline Dion đã từng làm nên những điều kỳ diệu cho Ceasars Palace và casino cũng trả ơn cô rất hậu hĩnh về điều này. Cô sẽ được trả 100 triệu dollar cho 210 buổi công diễn trong vòng ba năm sắp tới. Tại lần lưu diễn trước, từ năm 2003 đến 2007, cô đã hát hơn 700 đêm kín khán phòng. Đã có hơn 3 triệu khán giả tới nghe show của Céline và thu về lợi nhuận hơn 400 triệu dollar. Trong lần lưu diễn này, theo đánh giá của Đại học Nevada, một mình Céline sẽ giúp thành phố thu về khoảng lợi nhuận 114 triệu dollar hàng năm, và cứu hàng ngàn việc làm.


Khán phòng Colosseum, 4200 chỗ, của Ceasars Palace không còn một chỗ trống, đã được xây dựng để phục cho show của Céline năm 2003, lần này chứng kiến buổi ra mắt của show mới của cô. Céline Dion bước lên sân khấu trong chiếc đầm Armani màu ngà. Toàn khán phòng đứng dậy. Nhiều người khóc mà không ngừng lại được. Céline cũng phải cố gắng để nước mắt không rơi. "Tôi rất hạnh phúc được quay trở lại nhà hát lộng lẫy này" cô nhìn toàn khán phòng "đây như một giấc mơ trở thành hiện thực." Céline Dion có một cách riêng để khiến bình thường hóa cuộc sống thần tiên cô đang sống tại Las Vegas; đó là điểm hấp dẫn ở cô. "Tôi biết nói như thế này là kỳ lạ", cô nhấn mạnh, "nhưng ngay cả khi sống cuộc sống bề ngoài có nhiều điều vượt ra ngoài khuôn khổ, tôi và gia đình vẫn là những bình thường như bao người khác." Khi được hỏi cô nghĩ gì với những dòng tít trên báo chí ví cô như vị cứu tinh của thành phố? "Tôi cảm động khi được nghe những điều này. Nhưng tôi nghĩ đây chỉ là một sự trùng hợp ngẫu nhiên. Khi chúng tôi kết thúc show cuối cùng lần trước. Cũng đúng là lúc kinh tế gặp khủng hoảng..."

Có hai người chứng kiến cuộc khủng hoàng lần này rõ nét hơn những người khác là Patrick Geary và Kristy Henderson của sở cảnh sát Las Vegas. Họ được ăn hoa hồng từ những hãng thu hồi vốn bằng việc chuyên đi tịch biên lương và bất động sản của những người đã quá hạn trả nợ theo yêu cầu của tòa án. Ví dụ Geary được hưởng 42 dollar cho mỗi lần thu hồi bất động sản thành công, và có thu nhập hàng năm khoảng 80.000 dollar. Kristy Henderson cũng là người thông báo điều tồi tệ nhất cho hàng nghìn nhân viên trên Đại lộ Strip. Đã có ba casino lớn phá sản và 6 dự án bất động sản với giá hàng tỉ dollar đang bỏ trống.

Tại cực nam của Dải Las Vegas, nơi gần tấm biến "Welcome to Las Vegas", một con đường nhỏ rải bê tông dẫn tới hệ thống ngầm thoát nước mưa của thành phố hiện đang là nơi trú ngụ của hàng nghìn người mất việc và mất nhà. Nhiều người trong số họ mới bị sa thải. Đây là khu vực duy nhất của thành phố mà cảnh sát Las Vegas cũng như lực lượng an ninh của các casino không phiêu lưu tới. Họ ngày càng đông hơn từ sau cuộc khủng hoảng, Matthew O'Brien, tác giả cuốn Beneath the Neon [Dưới ánh đèn nê ông] xuất bản năm 2007 viết về những cư dân sống trong hệ thống ngầm của Las Vegas, nhận xét.

Cuộc sống tại đây khó khăn và nguy hiểm. Toàn bộ hệ thống ngầm có thể bị ngập hoàn toàn trong vòng vài phút nếu có mưa lớn, còn tỉ lệ tội phạm thì rất cao. Nhưng Oscar Goodman, thị trưởng Las Vegas, thì dường như không hề lo lắng về điều này. Ông tự đánh giá mình là "người thị trưởng hạnh phúc nhất của thành phố đẹp nhất thế giới" và tràn đầy lạc quan về tương lai của Las Vegas. Trong phòng làm việc ngập ảnh chụp cùng các siêu sao của mình, ông trả lời phỏng vấn: "Tình hình kinh tế của Las Vegas đang rất tốt... Tôi không lo lắng điều gì cả." Còn về việc 140 000 việc làm đã biến mất – "Tôi không nghi ngờ chút nào về việc chúng sẽ xuất hiện trở lại." Trước câu hỏi năm ngoái, số lượng khách du lịch tới đây đã giảm 2 triệu người – "Hãy cho họ thời gian để mua một tấm vé tới đây"

Ngài thị trưởng cũng như toàn bộ mọi người đều hạnh phúc khi thấy Céline Dion quay trở lại. "Tôi đã cầu nguyện để cô ấy quay trở lại đây, và cám ơn Chúa", ông nhấn mạnh. Một vài phút sau khi buổi biểu diễn kết thúc, quầy bán đồ lưu niệm của Colosseum trật ních người. Nhưng Céline Dion không chỉ làm giàu cho dân kinh doanh đồ lưu niệm. Hãng hàng không Air Canada đã tuyên bố sẽ tăng số chuyến bay Quebec – Las Vegas để phục vụ lượng fan của diva. Cô là một ngôi sao tại Canada từ năm 13 tuổi. Khi đã phát hành 4 album bằng tiếng Pháp, năm 16 tuổi, sau khi xem Michael Jackson, thần tượng của cô trên truyền hình, cô đã quyết định học tiếng Anh để một ngày sánh ngang cùng MJ. Céline đã bán được 215 triệu album trên toàn thế giới, và đặc biệt được hâm mộ tại nước ngoài – điều mà các casino của Las Vegas đang mong muốn thu hút lượng khách Á Châu. "Các khách hàng lớn nhất của chúng tôi đều mong muốn được tới nghe Céline hát." Gary Celesner, chủ tịch của Ceasars Palace hào hứng. "Bạn có thể vào tất cả các bar trên thế giới, từ Tanzania cho tới Thượng Hải – bạn đều có thể thấy bật các bài hát của Céline"

Trước khi Céline tới Las Vegas, các show âm nhạc tại đây chỉ vỏn vẹn có nghệ sĩ music-hall Liberace, hay một số người đóng giả Elvis Presley. Từ khi Céline Dion tới Las Vegas, một số siêu sao có tuổi cũng bắt đầu tổ chức show trên đại lộ Strip như Cher và Bette Midler, hay Shania Twain cũng đang đàm phàn cho một chương trình. Céline Dion đã thay đổi hình ảnh về tầm cỡ các nghệ sĩ tổ chức show thường xuyên tại Las Vegas, khiến một số sao cỡ bự cũng tiếp bước cô. Nhưng không phải ai cũng may mắn như Céline, cô nhận cát-sê 500.000 dollar cho mỗi show. "Nếu họ mời tôi tức là họ tổ chức show có lãi" nữ diva tuyên bố. Sau nhiều năm suy thoái, Las Vegas chỉ còn biết cầu nguyện, như lời ca của Frank Sinatra: "Luck, be a lady tonight".

T. Dokoupil, R. Setoodeh và S. Friess

Thứ Sáu, 15 tháng 4, 2011

Vì sao Muhammad Yunus, người đoạt giải Nobel Hòa Bình năm 2006, bị đá khỏi chính ngân hàng do mình tạo dựng lên

- Trích Indian Express; New Dehli -

Khi đá văng cha đẻ của mô hình tín dụng vi mô (cho người nghèo vay những khoản vay nhỏ) ra khỏi ngân hàng do mình tạo dựng lên, chính phủ Bangladesh đã quyết tâm truất quyền độc lập của tổ chức chuyên hỗ trợ người nghèo này.


Vào tháng 12 năm 2010, Muhammad Yunus, cha đẻ của thuật ngữ tín dụng vi mô, người sáng lập ra ngân hàng Grameen và đoạt giải Nobel Hòa Bình năm 2006, đã bị nữ Thủ tướng Bangladesh Sheikh Hasina gọi là "một con đỉa". Bà lên án Yunus làm giàu trên lưng của người nghèo, khi khuyến khích họ vay tiền với mức lãi suất cao. Những lời tố cáo của vị đứng đầu chính phủ chống lại công dân Bangladesh nổi tiếng nhất thế giới bắt nguồn từ một bộ phim tài liệu, Fanget I Mikrogjeld [Tù nhân của tín dụng vi mô], được chiếu tại Na Uy ngày 30 tháng 11 năm 2010. Tín dụng vi mô như mô hình xóa đói giảm nghèo bị chỉ trích kịch liệt.

Chính quyền sở tại đã quyết định ra tay. Ngày mùng 2 tháng 3 vừa qua, Ngân hàng Trung Ương đã ký quyết định bãi nhiệm chức vụ Tổng giám đốc ngân hàng Grameen của ông. Yunus đã kháng án lên Tòa án tối cao Dacca, nhưng yêu cầu của ông bị từ chối với lý do ông đã hơn 60 tuổi, tuổi tối đa để giữ một chức vụ trong ngành ngân hàng. Cuộc tấn công vào Yunus lần này sẽ còn những ảnh hưởng khác ngoài nhằm vào cá nhân ông. Tương lai của ngân hàng Grameen sẽ là gì? Nó sẽ bị quốc hữu hóa hoàn toàn?


Ngân hàng Grameen là tổ chức có mô hình độc đáo duy nhất, nó thuộc quyền sở hữu của 8,3 triệu người vay vốn của ngân hàng. 8,3 triệu người này bầu ra 9 đại diện trong Hội đồng quản trị của nhà băng trong tổng số 12 người. Mọi người lo sợ rằng nhà nước sau khi đá văng Yunus, sẽ thu Grameen Bank vào tay mình và phá hủy tất cả những gì ông đã gây dựng. Trong số 8,3 triệu người vay vốn, 95 % là phụ nữ, mỗi tháng có khoảng 10 tỉ taka [95 triệu euro] được vay, ngân hàng là một tổ chức khổng lồ.

Vậy còn tương lai của mô hình tín dụng vi mô thì sao. Thủ tướng Sheikh Hasina thì khẳng định nó không hề giúp xóa đói giảm nghèo, mà chỉ kéo dân nghèo vào cái vòng nợ nần luẩn quẩn. Chính phủ của bà Sheikh Hasina liệu sẽ cho dân vay vốn với lãi suất hấp dẫn hơn của các ngân hàng tín dụng vi mô? Hay những người chỉ trích mức lãi suất cao chỉ hoàn toàn để tấn công Yanus mà không hề dựa vào tình hình thực tế.

Chính xác ra, "tội" lớn nhất của Yanus là đã không ủng hộ chính phủ hiện tại. Chỉ một điều chắc chắn, Giáo sư Yanus vẫn luôn ở trong trái tim của người dân Bangladesh như con người đã khiến cả hành tinh hào hứng vì công cuộc xóa đói giảm nghèo, người đã khiến quốc gia của mình được kính trọng và vị nể.

Bối cảnh: Tín dụng vi mô đang bị chỉ trích nặng nề những tháng gần đây. Hai ngân hàng lớn dạng này ở Ấn Độ kà SKS và Spandana bị tố cáo cho vay nặng lãi khi lãi suất của họ là từ 24 % cho đến 40 %. Grameen Bank cũng không xa lạ gì với mức lãi suất cao, nhưng họ là ngân hàng đầu tiên cho người nghèo vay tiền. Nếu không, người nghèo tại nông thôn chỉ có thể vay của những người cho vay nặng lãi với mức lãi suất lên đến 100%. Hiện nay, Grameen Bank có khoảng 100 triệu khách hàng toàn cầu.

Mahfuz Anam

Thứ Hai, 11 tháng 4, 2011

Bài trả lời phỏng vấn cuối cùng của Ngải Vị Vị trước khi bị bắt

- Trích Süddeutsche Zeitung; Munich -

Đôi dòng giới thiệu về ông Ngải Vị Vị: Là con nhà báo, nhà thơ nổi tiếng Ngải Thanh, một vị lão thành cách mạng của Đảng Cộng sản Trung Quốc, ông Ngải Vị Vị được đi du học ở Mỹ và có một thời gian sống tại New York.

Ông về nước và trở thành một nhân vật danh tiếng trong phong trào nghệ thuật mới của nước Trung Hoa thời Khai phóng, là một trong những nghệ sĩ Trung Hoa được biết tới nhiều nhất tại nước ngoài. Không chỉ là người thiết kế sân vận động hình Tổ Yến cho Olympics tại Bắc Kinh, ông còn là nhà bình luận nhiều vấn đề xã hội Trung Quốc.

Ngải Vị Vị là một nghệ sĩ, nhà hoạt động, và nhà triết học người Hoa hoạt động tích cực trong lĩnh vực kiến trúc, nhiếp ảnh, phim ảnh, phê bình văn hoá và xã hội. Ông đã hợp tác với các kiến trúc sư Thuỵ Sĩ Herzog & Meuron với tư cách là cố vấn nghệ thuật cho công trình Sân vận động Quốc gia Bắc Kinh xây trong sự kiện thế vận hội 2008. Bênh cạnh lĩnh vực nghệ thuật, ông còn tham gia điều tra tham nhũng ở nhiều đề tài nhức nhối trong xã hội, như ông phơi bày các vụ scandal tham nhũng trong việc xây dựng các trường học ở Tứ Xuyên bị sập đổ trong trận động đất năm 2008, khiến hơn 5000 học sinh thiệt mạng. Ngày 3 tháng 4 năm 2011, công an Trung Quốc đã bắt giữ ông tại sân bay Bắc Kinh và xưởng vẽ của ông ở thủ đô bị niêm phong. Trước đó, xưởng vẽ của ông tại Thượng Hải cũng bị phá sập với lý do không có giấy phép xây dựng.

Trước khi bị bắt vài ngày, ông đã có buổi trả lời phỏng vấn tờ báo Đức Süddeutsche Zeitung


Các dự án hiện tại của ông đang là gì thưa ông?

Tôi đang chuẩn bị cho cuộc triển lãm tại Bảo tàng Mỹ Thuật Đài Loan. Nó sẽ được khai mạc vào ngày 29 tháng 10 sắp tới.

Đây có lẽ là lần đầu tiên ông tổ trức triển lãm tác phẩm tại Đài Loan, có đúng vậy không thưa ông?

Còn hơn thế nữa. Nếu Đài Loan đúng là một phần không thể tách rời của Trung Hoa Đại lục, như chính quyền vẫn khẳng định, thì đây là lần đầu tiên tôi có triển lãm chính thức tại Trung Quốc (cười). Từ trước đến nay, tôi chưa bao giờ được phép làm điều này.

Nhưng gần đây ông đã từng thử, như đáng lẽ ra trong tháng ba vừa rồi, ông đã có cuộc triển lãm tại Trung tâm Nghệ thuật đương đại Ullens, tại Bắc Kinh.

Vâng. Nhưng cuộc triển lãm đã bị ngăn cản. Tôi đã làm việc trong vòng một năm rưỡi cho cuộc triển lãm này, trước khi nó bị cấm. Xưởng của tôi tại Thượng Hải bị phá tan tành [vào tháng 1 năm 2011].

Tình hình có trở nên khó khăn hơn đối với các nghệ sĩ chỉ trích chính quyền?

Gần đây, họ có thể bỏ tù một người chỉ vì anh ta viết gì đó trên twitter hay blog. Họ cắt điện thoại, theo dõi, khám nhà giữa đêm. Sau đó họ sản xuất những bằng chứng chống lại bạn tại tòa án. Họ kết án những người vô tội 10 năm tù giam. Như người cuối cùng là Lưu Hiền Bân [nhà hoạt động nhân quyền vừa bị kết án ngày 25 tháng ba 10 năm tù giam vì tội "kích động lật đổ nhà nước"].

Ông cũng lên tiếng ủng hộ những người đấu tranh ở nhiều đề tài nhức nhối trong xã hội, như những người muốn điều tra tại sao có nhiều trường học ở Tứ Xuyên bị sập đổ đến vậy trong trận động đất năm 2008.

Như Đàm Tác Nhân [tác giả một hồ sơ điều tra về nguyên nhân sập đổ của các ngôi trường, bị kết án 5 năm tù vào tháng 2 năm 2010]. Tôi ủng hộ những người như vậy. Những người sẽ ngồi tù nhiều năm. Một số khác chỉ đơn giản là biến mất. Gia đình họ không có tin tức gì. Không một ai có thể biết hiện tại họ đang ở đâu [hàng chục người đã biến mất như vậy trong hai tháng vừa qua trong đó có nhiều luật sư]. Thử hỏi chúng ta đang sống trong một xã hội như thế nào?

Trong khi đó, một triển lãm Đức đang được tổ chức tại Quảng trường Thiên An Môn với tên gọi "Nghệ thuật của thế kỷ Ánh sáng". Ông nghĩ gì về điều này?

Đây là một sự mỉa mai tếu táo khi một cuộc triển lãm mang tên "Nghệ thuật của thế kỷ Ánh sáng" lại được tổ chức tại Quảng trường Thiên An Môn, vì người Trung Quốc chúng tôi đang sống trong "kỷ nguyên của Bóng tối". Sự phát triển kinh tế khiến cuộc sống vật chất của người dân được cải thiện. Nhưng, tại Trung Quốc, chúng tôi đang ở mực độ thấp nhất của tự do ngôn luận, tự do sáng tạo nghệ thuật. Đây là điểm đáy mới của xã hội của chúng tôi.

Ông đã một lần bị cảnh sát đánh trọng thương đến mức phải sang Munich phẫu thuật chống chảy máu não vào tháng 9 năm 2009. Trước sự đàn áp như trên, liệu đã bao giờ ông nghĩ tới việc sẽ đi di cư?

Không. Không bao giờ. Nhưng tôi thường gặp ác mộng. Lần cuối cùng là cách đây hai ngày. Tôi thấy mình đang trong cuộc họp của một dạng tổ chức mật, nhiều người khóc, tôi ghi lại tất cả. Nhưng rồi tôi lại không được nói ra tất cả những gì mình đã ghi lại được. Tôi có cảm giác giấc mơ kéo dài suốt cả đêm như vậy. Nhưng điều ngạc nhiên là có rất nhiều khách du lịch khắp mọi nơi. Họ nhìn thấy tất cả nhưng chẳng làm gì cả. Như điều mà họ nhìn thấy là một việc bình thường vậy.

Ông vẫn không có ý định sẽ đi di cư.

Không, đấy là điều cuối cùng mà tôi sẽ nghĩ tới. Cán bộ an ninh của chính phủ cũng đã khuyên tôi điều này khi họ thẩm vấn tôi. Họ nói tốt hơn hết là tôi nên ra nước ngoài, tôi là một nghệ sĩ có tiếng, ở đây sẽ nguy hiểm cho tôi. Nhưng điều đó là điều cuối cùng mà tôi nghĩ tới.

Ngay cả khi ông trực tiếp bị đe dọa?

Tôi biết việc mình ở lại sẽ nguy hiểm. Nếu đọc lại lịch sử đất nước tôi, những ai đặt lại câu hỏi về chính quyền thường không có cái kết tốt đẹp.

Ông có nghĩ rằng một nghệ sĩ tại Trung Quốc ngày nay có thể góp phần làm thay đổi xã hội, như thế kỷ Ánh sáng đã làm được tại châu Âu.

Rất hạn chế. Với nước Trung Quốc chính thức, thì tôi không tồn tại nữa. Nếu bạn tìm tên tôi trên internet, thì bạn sẽ nhận được một thông điệp báo lỗi. Tôi đã được làm "hài hòa" [Thuật ngữ vui để chỉ việc bị kiểm duyệt trên internet]. Nhưng tôi có 70.000 fan trên Twitter, mà với một số thủ thuật công nghệ vẫn có thể đọc được tại Trung Quốc. Tôi vẫn bình luận các vấn đề xã hội, để mọi người thấy là ngọn lửa còn chưa tắt, vẫn còn những tia sáng. Nếu nó cũng tắt nốt, quả là sẽ quá buồn.

Ông là một trong những người Trung Quốc hiếm hoi không ngại trả lời thẳng thắn báo chí quốc tế. Ông có ngại rằng điều này về lâu về dài sẽ khiến ông gặp nguy hiểm?

Có. Tôi vẫn luôn hỏi là tại sao truyền thông nước ngoài không chọn phỏng vấn một người khác. Điều này sẽ tốt hơn rất nhiều đối với tôi. Nếu có một người khác như tôi, gánh nặng trên vai tôi sẽ giảm một nửa. Nếu có 10 người như tôi, gánh nặng của tôi sẽ giảm xuống 10 lần. Nhưng hiện tại chỉ có một mình tôi. Cũng thú vị. Nhưng tôi cũng rất sợ.

Bố của ông, nhà thơ nổi tiếng Ngải Thanh, đã bị cầm tù và tra tấn dưới thời Quốc Dân Đảng, sau đó, bị Mao Trạch Đông cho đi cải tạo và cấm xuất bản trong vòng 20 năm. Với những gì đang xảy ra đối với giới tri thức hiện tại tại Trung Quốc, liệu chúng ta có thể kết luận rằng chẳng có sự tiến bộ nào trong lĩnh vực tự do cá nhân cả.

Đúng vậy. Không có sự tiến bộ nào. Vì vẫn cùng một nguyên nhân đấy: Người có quyền lực không muốn nghe lời chỉ trích. Họ muốn nghiền nát chúng. Họ không bao giờ muốn có một cuộc đối thoại thẳng thắn. Tại sao cùng ngồi xuống và trao đổi ý kiến với nhau lại khó khăn đến vậy?

Cuộc triển lãm "Nghệ thuật của tự do" là một dịp để thực hiện điều này. Nó có kèm một cuộc đối thoại với các nghệ sĩ. Ông có được mời không thưa ông.

Không, tôi không chính thức được mời. Tôi nghĩ là những người Trung Hoa tham dự việc tổ chức không muốn tôi có mặt. Sẽ là làm khó cho Bộ Văn hóa. Trong khi đây là một việc nên làm. Họ nên mời tôi.

Nhưng nếu các đối thoại không thực sự mở, thì nó có còn ý nghĩa nữa không?

Nó vẫn tốt hơn là không có gì cả. Nước Đức luôn có những điều đẹp để trình bày. Vấn đề là làm sao kết nối được những điều đó với thực tế hiện tại. Nếu không nó chỉ là một nghĩa cử giữa hai chính phủ. Chúng tôi, người Trung Quốc, đã sẵn sàng chấp nhận những giá trị của thế kỷ Ánh sáng hay chưa. Hai thế kỷ sau, chúng tôi vẫn chưa sẵn sàng. Nên chính vì vậy cuộc triển lãm về thế kỷ Ánh sáng được tổ chức ở đây là một điều hay. Vì tình hình tại Trung Quốc bây giờ rất điên rồ, nếu phải đặt một cái tên cho nó, tôi sẽ gọi là "Kỷ nguyên rồ dại".

Henrik Bork

Thứ Sáu, 8 tháng 4, 2011

Chính sách khuyến khích tăng trưởng dân số của Singapore

- Trích The Straits Times; Singapore -

Tỉ lệ sinh ở Singapore đang là quá thấp để có thể đảm bảo tương lai kinh tế của quốc đảo. Chính phủ Singapore đã có nhiều chính sách nhằm cải thiện điều này. Nhưng có lẽ là chưa đủ theo đánh giá của tờ “The Straits Times”, cần phải tham khảo nhiều hơn mô hình của Thụy Điển và Pháp.


Đã đến lúc chính phủ Singapore đưa ra những chính sách thiết thực hơn nhằm đảo ngược lại tình trạng suy giảm dân số của quốc đảo này. Đây là một bài toán đã tồn tại từ rất lâu nay. Từ năm 1983, vấn đề đã được đặt ra khi tỉ lệ sinh ở Singapore là 1,61 trẻ em trên một phụ nữ, so với con số là 2,1 trẻ em ở thời điểm bảy năm trước đó, một con số vừa đủ để giữ ở mức cân bằng dân số.

Thủ tướng Lý Quang Diệu khi đó đã phát biểu mỗi người dân Singapore phải có trách nhiệm sinh con đẻ cái, nếu không nền kinh tế của Đảo quốc Sư tử sẽ suy thoái. Nhiều chính sách đã được áp dụng nhằm hộ trợ điều này gồm: giảm thuế cho những gia đình có con nhỏ, cùng việc mở thêm nhiều trường học. Năm 2000, Thủ tướng Goh Chok Tong còn ký quyết định hỗ trợ ngay 1 500 dollar cho mỗi trẻ ra đời, và thời hạn của việc nghỉ đẻ vẫn được hưởng lương là 8 tuần lễ.

Nhưng mọi biện pháp đều không mang lại những kết quả mong đợi. Vào năm 2004, khỉ tỉ lệ sinh là 1,26, các bà mẹ có quyền có thời hạn nghỉ đẻ được tăng lên 12 tuần lễ, hỗ trợ tiền thuê người giúp việc và trông trẻ nhỏ, được quyền có hai ngày nghỉ khi trẻ ốm, và khoản tiền trợ cấp khi sinh con cũng được nâng lên một mức mới.


Năm 2009, tỉ lệ sinh giảm xuống mức kỷ lục là 1,22, trong khi các chuyên gia dự đoán con số này của năm 2010 còn tiếp tục đi xuống.

Nếu chúng ta chấp nhận thực tế rằng khi một quốc gia càng giàu, tỉ lệ sinh càng giảm, thì cũng có một thực trạng khác rằng khi đã đạt đến một mức phát triển nhất định, thì trào lưu này lại đổi chiều. Khi đó phụ huynh có thể yên tâm sinh con mà không cần lo lắng nhiều đến các vấn đề tài chính trong tương lai. Đấy là trường hợp của các quốc gia như Thụy Điển, Na Uy hay Pháp, nơi tỉ lệ sinh đã vượt ngưỡng 1,8 trẻ em trên mỗi phụ nữ.

Để đạt được điều đó, Singapore nên tham khảo một số chính sách đang được áp dụng tại các quốc gia kể trên. Tại Pháp, khi sinh từ con thứ ba trở lên, nếu phụ huynh muốn nghỉ không ăn lương ở nhà, chính phủ sẽ hỗ trợ 750 euro hàng tháng.

Ngoài ra, các chi phí cho việc hoạt động của các nhà trẻ cùng được chính phủ hỗ trợ tối đa. Như ở Thụy Điển, tổng số tiền mà phụ huynh đóng góp chỉ chiếm 11 % số tiền cần thiết để duy trì hoạt động của các nhà trẻ, và không bao giờ được phép vượt qua 3 % số lương của mình.

Còn tại Singapore, tiền giữ trẻ là vào khoảng 550 tới 1 000 dollar mỗi tháng, trong khi chính phủ chỉ hỗ trợ 300 dollar. Khi lương tháng trung bình của người Sing ở mức 2 700 dollar, tức riêng tiền giữ trẻ sẽ ngốn mất từ 10 % đến 30 % số lương tháng, một chi phí quá lớn.

Tất nhiên, chính sách hỗ trợ sinh sản rất tốn kém. Như năm 2009, Thụy Điển đã chi 2 % tổng số GDP của mình để duy trì các nhà trẻ và 0,8 % để trả lương cho các phụ huynh đang xin nghỉ đẻ. Cùng thời gian, Singapore chỉ mất 1,6 tỉ đô la cho chính sách của mình, tức khoảng 0,6 % GDP. Nếu quốc gia chúng ta muốn tháo gỡ “quả bom dân số nổ chậm” này, chúng ta nên đặt những câu hỏi chuẩn xác hơn về việc vì sao chúng ta chưa thành công.

Thực tế tại Thụy Điển: Đây là quốc gia có chính sách hỗ trợ phát triển dân số giàu tham vọng nhất. Nơi tỉ lệ sinh hiện tại là khoảng 1,88 trẻ em trên một phụ nữ ở độ tuổi sinh sản. Từ khi trẻ sinh ra cho đến khi trẻ 8 tuổi, các phụ huynh có quyền có 15 tháng xin nghỉ phép (ăn 80 % lương). Các nhà trẻ chất lượng qua và giá rẻ. Trung bình mỗi gia đình Thụy Điển chỉ phải trả 3 % tổng số thu nhập cho việc giáo dục của trẻ.

Li Xueying

Thứ Năm, 7 tháng 4, 2011

Lobsang Sangay - Người thay thế Đức Đạt-lai Lạt-ma

- Trích Courrier international; Paris -

Phải tới ngày 27 tháng 4, chúng ta mới có thể khẳng định chắc chắn việc Lobsang Sangay có thắng cử trong cuộc bỏ phiều bầu vị Kalon Tripa, tức Thủ tướng của Chính phủ Tây Tạng lưu vong hay không. Nhưng kết quả chắc không có nhiều bất ngờ, vì nhân vật tốt nghiệp trường Harvard này đã dẫn đầu áp đảo trong vòng bỏ phiếu đầu tiên, diễn ra trong tháng 10 năm 2010, khi dành được hơn nửa số phiếu hợp lệ thu về. Nhiệm vụ sắp tới của Lobsang Sangay là thay thế Đức Đức Đạt-lai Lạt-ma trong việc điều hành chính phủ Tây tạng tại Dharamsala khi Sư muốn lui về chỉ đơn thuần giữ giữ vai trò lãnh đạo tinh thần.

Có khoảng 85.000 người Tây Tạng lưu vong sống rải rác tại Hoa Kỳ, Ấn Độ, Châu Âu và nhiều quốc gia khác đã được mời chỉ định một cách dân chủ nhà lãnh đạo sẽ kế nhiệm Sư. Lobsang Sangay sinh ra và tại Ấn Độ, vùng Darjeeling vào năm 1968. Ông học phổ thông tại một trường dành cho những người tị nạn trước khi học Đại học tại Dheli. Năm 1992, ông tham gia Ban chấp hành tổ chức Tibet Youth Congress, một tổ chức ủng hộ một nhà nước Tây Tạng độc lập. Vì điều này mà báo chí chính thống Trung Quốc thường gọi ông là "một tay khủng bố". Năm 1995, ông nhận học bổng Fullbright và sang học luật tại Đại học Harvard trước khi tốt nghiệp tiến sĩ tại trường. Hiện nay ông đang làm nghiên cứu mảng luật Đông Á tại Harvard.


Tờ Boston Globe đánh giá cao khả năng ngoại giao của Lobsang Sangay trong quá trình hoạt động khoa học tại Hoa Kỳ. "Là người ủng hộ nhiệt thành việc bất bạo động giữa người Hoa và người Tây Tạng, tại nhiều buổi hội thảo được tổ chức tại Harvard, cả hai bên đã có thể trao đổi, tôn trọng và lắng nghe ý kiến của nhau. Nếu một ngày Bắc Kinh quyết định trao nhiều quyền tự quyết hơn cho Tây Tạng, thì hạt mầm của điều đó chắc chắn đã được reo tại một phòng họp của trường Harvard này. Và Lobsang Sangay đã chứng minh được rằng mình là một người biết cách đối thoại."

Nhưng ông cũng là một người có tính cách mạnh mẽ. Ví dụ như Lobsang Sangay đã bất cẩn khi tuyên bố vào năm 2007 trong cuộc tranh cử tổng thống Hoa Kỳ rằng có thể mình một ngày sẽ là "Barack Obama của Trung Quốc". Ông có giải thích sau đó đây chỉ là một câu đùa, và ông cũng như Barack Obama đều là những người gốc thiểu số tại quốc gia của mình. Nhưng tờ Tibetan Political Review thì nhận xét "đây không hẳn là một câu đùa, mà là suy nghĩ của Lobsang Sangay rằng nếu Tây Tạng không thể độc lập, thì người Tây Tạng phải bắt đầu tham gia vào xã hội và hệ thống chính trị Trung Hoa."

Các bài liên quan:

Thứ Sáu, 1 tháng 4, 2011

Obama chưa đủ thuyết phục với các quốc gia Ả rập

- Trích The Washington Post; Washington -

Ngày 23 tháng 3 vừa rồi, Merette Ibrahim, một nữ nhà báo người Ai Cập đã tham dự bàn tròn đàm luận được tổ chức nhân chuyến công du tới Cairo của Bộ trưởng Bộ quốc phòng Hoa Kỳ, Robert Gates. Cô là một người ủng hộ nhiệt thành cuộc đấu tranh dân chủ vừa qua, chúng ta có thể hình dung cô cũng sẽ là một người ủng hộ tổng thống Obama, người đang bảo trợ cho Ai Cập thời kỳ đổi mới. Nhưng thực tế lại ngược lại. Cô nhấn mạnh, người Ai Cập đang đánh giá chính sách của Barack Obama rất nửa vời.

Các nhà báo Ai Cập nhắc lại vài điểm mâu thuẫn trong các hành động của tổng thống Hoa Kỳ: Obama tuyên bố không ủng hộ can thiệp quân sự vào Libya rồi đổi ý; ông ủng hộ Hosni Moubarak đến tận ngày cuối cùng trước khi lại quay ngoặt yêu cầu tổng thống Ai Cập phải ngay lập tức từ bỏ quyền lực của mình. Obama không muốn kéo nước Mỹ vào trình trạng hỗn loạn đang xảy ra nới đây, nhưng chính điều này khiến tình hình Trung Đông và Bắc Phi lại càng thêm rối bời. Thay vì có thể là một tác nhân của Lịch sử, Obama lại đang chỉ đơn thuần là người theo dòng Lịch sử.

Nhưng vẫn còn kịp để tổng thống Obama thay đổi điều này, sau đây là một số việc mà ông nên làm hay tuyên bố trong những tuần tới để các đồng nghiệp của tôi tại Ai Cập hiểu rõ vai trò và vị thế của nước Mỹ hơn. Thứ nhất, tổng thống phải làm mọi điều có thể trong quyền hạn của mình để cuộc cách mạng ở Ai Cập thành công. Ai Cập đang cần hai yếu tố: một chương trình hỗ trợ tài chính để cứu nền kinh tế đang chắc chắn đổ vỡ của quốc gia này. Và sự trợ giúp đào tạo một lực lượng an ninh hiệu quả, để có thể đối phó với tình trạng hỗn loạn sau mỗi cuộc cách mạng thành công.


Thứ hai, tổng thống không nên do dự bảo vệ các bạn bè của Hoa Kỳ trong khu vực, ngay cả khi nó là những chế độ quân chủ chuyên chế. Ví như Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất có không hoàn hảo, thì nó cũng tiến bộ và tự do hơn Iran, Nga hay Trung Quốc. Ả Rập Saudi có vấn đề, thì nó cũng không phải là mối hiểm họa như Iran. Ủng hộ sự thay đổi không đồng nghĩa với đặt một khối thuốc nổ trong đống baril dầu mỏ, điều sẽ làm nổ tung nền kinh tế toàn cầu.

Thứ ba, Obama cũng nên mở rộng sự hỗ trợ với lực lựng chống đối Khadafi không chỉ bằng chiến dịch không kích. Hãy bí mật giúp đỡ lực lượng bán vũ trang trên bộ của họ. Hãy nên lấy ví dụ chúng ta đã lật đổ chế độ Taliban ở Afghanistan như thế nào. Người Ả rập muốn tống khứ Kahdafi, nhưng họ không muốn có một Irak khác nữa.

Cuối cùng, tổng thống Obama phải tới vùng Trung Đông này và nắm bắt mọi việc. Tôi hiểu mong muốn của ông muốn tránh xa anh đèn sân khấu, nhưng đó là một sai lầm. Những gì đang xảy ra ngày hôm nay là một thời khắc lịch sử, cũng quan trọng như khi bức tường Berlin sụp đổ. Ngài Obama không nên bỏ lỡ thời khắc này. Ông nên đến Cairo, và nếu có thể, tới cả Bahrein và Damas nữa. Ông nên lắng nghe quần chúng ở đây muốn bộc bạch điều gì và gửi cho họ tiếng nói chân thành, mạnh mẽ và cần thiết của nước Mỹ.

David Ignatius

Các bài liên quan:

Thứ Năm, 31 tháng 3, 2011

Chiến tranh theo cách của Obama

- Trích The New York Times; New York -


Tổng thống Hoa Kỳ đã thành công trong việc giúp nước Mỹ bắt đầu một cuộc chiến theo cách khôn ngoan hơn nhiều những người tiền nhiệm.


Trong suốt một tháng trước khi chúng ta bước vào cuộc chiến chống lại Muammar Kadhafi, Obama đã cho chúng ta thấy nghệ thuật của một chính phủ tả khuynh khi chuẩn bị một cuộc chiến sẽ như thế nào. Cách đây 10 ngày, khi phe đối lập Libya bắt đầu bị dồn ép liên tục, bề ngoài có vẻ như Obama vẫn không muốn nước Mỹ nhúng tay vào cuộc nội chiến này. Nhưng trên thực tế, ngay từ đầu, Tổng thống đã chuẩn bị phương án cho Hoa Kỳ tham chiến. Ông chỉ muốn chúng ta sẽ tham gia chiến dịch lần này trong khuôn khổ một liên minh có nhiều đối tác nhất có thể, hơn là cư xử như những chàng cao bồi. Và chính phủ của ông đã thành công. Trong giai đoạn đầu tiên này, cuộc chiến tại Libya mang hình ảnh để phục vụ một lý tưởng cụ thể chứ không phải ta đang đi can thiệp vào công việc nội bộ của một quốc gia khác. Nó được Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc cũng như Liên đoàn Ả Rập thông qua và ủng hộ. Lần này là một cuộc chiến theo yêu cầu của các nhà ngoại giao dưới quyền Hillary Clinton, chứ không phải các sĩ quan của Lầu năm góc dưới quyền Robert Gates. Nó có những mục đích nhân đạo, hơn là chỉ để bảo vệ quyền lợi của nước Mỹ. Cũng không phải Không lực hay Hải quân của chúng ta khai hỏa đầu tiên, mà là Không quân Pháp.

Lần can thiệp lần này, đặc biệt giống chính sách dưới thời tổng thống Bill Clinton, đánh dấu sự chấm hết của chính sách đơn phương áp dụng dưới thời chính quyền Bush. Lần này, không có cái kiểu tuyên chiến như "Nếu quý vị không ủng hộ chúng tôi, thì quý vị đích thị là khủng bố". Ngược lại, Nhà Trắng đang tôn trọng tối đa các Tổ chức quốc tế cùng các đồng minh, việc mà chính quyền Bush chẳng mấy khi để tâm.

Cách tham chiến này có những ưu điểm rõ rệt. Nó buộc các quốc gia khác phải chia sẻ gánh nặng chiến tranh với chúng ta, củng cố liên minh hơn là đặt chúng ta vào tình thế bị cô lập. Nó buộc các nước châu Âu cũng phải tham gia vào quá trình gìn giữ sự ổn định trên toàn thế giới, thay vì chỉ biết khoanh tay ngồi một chỗ rồi vẫn chỉ trích Hoa Kỳ.


Nhưng một cuộc chiến theo cách này không phải là không có những nhược điểm. Nó đòi hỏi luôn phải tìm được một giải pháp trung gian để thỏa mãn được tất cả các bên tham chiến. Mọi việc thường được quyết định chậm chạp. Một cuộc chiến mà mọi phía đều chắp một tay đằng sau lưng, thiếu sự toàn lực để đảm bảo chiến thắng cuối cùng.

Nếu nhìn lại kết quả của những cuộc chiến cuối cùng được chúng ta tiến hành theo đường lối tả khuynh. Như năm 1992 khi chúng ta can thiệp vào Somalia, dư luận đã quay lưng lại ngay khi phát hiện "các hoạt động nhân đạo", "phân phát hàng cứu trợ", đây vẫn là một cuộc chiến đi kèm những hoạt động và thiệt hại quân sự. Còn tại Nam Tư cũ, trong vòng hai năm, việc thực thi vùng cấm bay chẳng giải quyết được việc gì khi chiến tranh vẫn tiếp diễn.

Mục tiêu của lần can thiệp này cũng chưa thực sự rõ ràng: trong khi Tổng thống Obama chính thức bày tỏ quan điểm Kadhafi phải từ bỏ quyền lực, thì Đô đốc Mike Mullen, Tổng tham mưu trưởng, lại không loại phương án rằng nhà lãnh đạo Libya có thể vẫn sẽ tiếp tục cầm quyền. Mọi hành động của chúng ta cũng gói gọn trong khuôn khổ Nghị quyết 1973 của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc, việc cấm đưa bộ binh tham chiến, điều mà Obama cũng mong muốn. Các đối tác của chúng ta còn mập mờ hơn. Như Amr Moussa, Tổng thư ký Liên đoàn Ả Rập, trong vòng 24 giờ đã phát biểu hai luồng ý kiến hoàn toàn trái ngược nhau.

Thời gian để hình thành một liên minh, thì Kahdafi đã cũng cố lại vị thế của mình, để nếu bây giờ có một lệnh ngừng bắn, Kahdafi sẽ kiểm soát phần lớn lãnh thổ Libya. Như Đô đốc Mullen cũng phải thừa nhận, cuộc chiến này có nguy cơ rơi vào ngõ cụt, và nhà độc tài Libya vẫn sẽ giữ được quyền lực của mình. Một "cuộc chiến có ít rủi ro nhất có thể" thường chứng minh điều ngược lại. Barack Obama đang muốn đặt cược vào việc lần này sẽ là một ngoại lệ của điều đó.

Ross Douthat

Các bài liên quan:

Thứ Hai, 28 tháng 3, 2011

Barack Obama: người đứng sau cánh gà hơn là dưới ánh đèn sân khấu

- Trích The Washington Post; Washington -

Qua mỗi một cuộc khủng hoảng, mỗi vị tổng thống Hoa Kỳ lại thể hiện rõ con người thật của mình hơn. Với Obama, cách ông hành động qua các cuộc khủng hoảng vừa qua tại Tunisia, Ai Cập, Libya, Bahreïn và Nhật Bản cho thấy đây là một người đàn ông thận trọng, trái ngược lại hoàn toàn những hình ảnh mà ta vẫn thường có sẵn định kiến về một người đứng đầu nước Mỹ.

Những tổng thống Hoa Kỳ của thế kỷ 19 là những người ít quan tâm đến các vấn đề quốc tế. Phải đợi đến tận Teddy Roosevelt (tại chức từ năm 1901-1909), mới có một vị chủ nhân của nhà Trắng bước chân ra ngoài lãnh thổ Hoa Kỳ. Woodrow Wilson (1913-1921) là người đầu tiên có chuyến công du chính thức sang châu Âu, nhưng bước ngoặt có lẽ là Franklin Roosevelt (1933-1945), người đã đặt vị thế mới cho mỗi nhà lãnh đạo Hoa Kỳ - đồng thời cũng phải kiêm nhiệm là nhà "lãnh đạo của thế giới tự do" cho đến khi kết thúc chiến tranh lạnh.

Trong hai thập kỷ gần đây, kể từ khi Liên Xô tan rã, mỗi vị tổng thống Hoa Kỳ đặt mình vào vị trí nào trên bàn cờ chính sự thế giới lại tùy thuộc vào tính cách riêng của mỗi cá nhân họ. Trong nhiệm kỳ của Bill Clinton, khi đó nước Mỹ có một thời gian phát triển kinh tế rất bền vững, vừa không có đối trọng nào trên trường quốc tế, Bill Clinton vào vai như một "Tổng thống toàn cầu", đặt ảnh hưởng Hoa Kỳ để giải quyết gần như mọi cuộc xung đột trên thế giới. Còn với tổng thống Georges W. Bush, sau vụ ngày 11 tháng 9, ông có chính sách đơn cực, "hoặc là các anh cùng phe với nước Mỹ, hoặc là kẻ thù của nước Mỹ".


Tại thời điểm hiện tại, có thể Hoa Kỳ không còn điều kiện cho phép người đứng đầu nước Mỹ giữ vai trò như chúng ta vẫn mặc định về họ. Obama đang vào vai một nhà diễn giả, mọi hành động đều nằm trong khuôn khổ một liên minh, hơn là đơn độc hành xử theo ý mình như một tay cao bồi. Obama cũng không ngại để các quốc gia khác có một vai trò quan trọng trong hoạt động của liên minh, điều mà trước đây Hoa Kỳ luôn cố áp đặt mọi thứ.

Nhưng chính sách mềm mỏng này liệu có đủ để có thể đảm bảo những mục tiêu chính của Hoa Kỳ, lả phủ rộng nền dân chủ và ngăn chặn việc phát triển vũ khí hạt nhân. Từ vị thế "là người đàn ông quyền lực nhất thế giới", tổng thống Mỹ ngày nay như một người điều hành buổi họp, ông có thể trông rất thân thiện với nhiều chính khách, nhưng không thể áp đặt ý kiến của mình mạnh mẽ như những người tiền nhiệm.

Những tuần vừa qua cho thấy phần nào năng lực làm việc của Obama. Khi, John Kerry, thượng nghị sĩ bang Massachusetts và đồng thời là chủ tịch Ủy ban đối ngoại của Thượng nghị viện Hoa Kỳ, đã kêu gọi Washington nhanh chóng can thiệp vào Libya, Obama thì lại đợi Liên hợp quốc cũng như EU. Các cuộc biểu quyết đã kéo dài tới tận ngày 17 tháng 3 mới kết thúc, cho phép Kadhafi có thời gian dành lại quyền chủ động trước phiến quân. Kết quả của việc can thiệp vào Libya là quá muộn hay vừa kịp thời sẽ trả lời cho câu hỏi quyết định của Obama có là sáng suốt hay không.

Ở các đề tài nóng khác, chính sách của Obama cũng thu được những kết quả rất hạn chế. Ví dụ Mỹ không đồng tình việc Ả rập Saudi can thiệp vào nội bộ Bahrein, nhưng cũng không làm gì để ngăn cản cũng như thuyết phục hoàng gia nước này bắt đầu những cải cách xã hội. Với nước Nhật, Obama cũng không khiến nước Nhật cung cấp thông tin rõ ràng hơn về tình trạng thực tế trong cuộc khủng hoảng hạt nhân vừa rồi.

Nhưng nếu nghĩ lại cái giá mà nước Mỹ đã phải trả cho chính sách can thiệp rộng vào các vấn đề quốc tế của mình trong thập kỷ vừa qua, có lẽ rất nhiều người nên ủng hộ Obama. Với những thách thức ở các vấn đề đối nội mà nước Mỹ sắp trải qua, Obama và những người kế nhiệm mình có lẽ sẽ là những người biết kiềm chế hơn trên trường quốc tế.

David J. Rothkopf

Các bài liên quan: