Singapore - Tiến tới đa đảng hóa nhờ vào Internet

- Trích Asia Times Online; Hồng Kông -

Công dân đảo quốc Sư tử đa phần đều có khả năng trao đổi blog, tweet cũng như các video qua youtube để bình luận về cuộc bầu cử quốc hội diễn ra vào ngày mùng 7 tháng 5 vừa qua. Nó như một điểm mới trong đời sống chính trị của Singapore, khi các đảng đối lập có một kênh thông tin thoát khỏi cảnh kìm kẹp của Đảng Nhân dân Hành động (PAP) cầm quyền. Tuy Thủ tướng Lý Hiển Long vẫn duy trì được đa số ghế, nhưng lần đầu tiên trong lịch sử, phe đối lập thắng một khu bầu cử có nhiều đại biểu.

Công dân đảo quốc Sư tử đa phần đều có khả năng trao đổi blog, tweet cũng như các video qua youtube để bình luận về cuộc bầu cử quốc hội diễn ra vào ngày mùng 7 tháng 5 vừa qua. Nó như một điểm mới trong đời sống chính trị của Singapore, khi các đảng đối lập có một kênh thông tin thoát khỏi cảnh kìm kẹp của Đảng Nhân dân Hành động (PAP) cầm quyền. Tuy Thủ tướng Lý Hiển Long vẫn duy trì được đa số ghế, nhưng lần đầu tiên trong lịch sử, phe đối lập thắng một khu bầu cử có nhiều đại biểu.

Nhiều ngày trước khi bộ trưởng bộ tài chính Singapore, Tharman Shanmugaratnam, công bố kế hoạch ngân sách năm 2011, phe đối lập đã lên tiếng cho việc nếu được cầm quyền, họ sẽ sử dụng số tiền này như thế nào. Dù các phương tiện thông tin đại chúng truyền thống, dưới sự kiểm soát của chính phủ, gần như không dành một từ nào để nói về chương trình hành động của phe đối lập, nhưng không vì thế mà thông điệp của họ không được lan tỏa rộng rãi nhờ vào Internet. Sự kiểm duyệt của PAP lên đời sống chính trị tại Singapore ngày càng bị chỉ trích kịch liệt trên Internet thông qua các blog, Facebook và Twitter. Vì PAP vẫn kiểm soát được gần như toàn bộ các phương tiện thông tin truyền thống, phe đối lập hướng về các báo mạng trẻ giám đăng tải những luồng suy nghĩ mới táo bạo hơn. Một số tờ báo mạng như Online Citizen và Temasek Review đã có được sự thành công lớn nhờ dành một tiếng nói nhất định cho phe đối lập.

Đảng Nhân dân Hành động (PAP) cầm quyền từ năm 1959 thường bị lên án là bóp chết sự tranh luận chính trị khi gần như độc quyền kiểm soát mọi phương tiện báo chí và truyền hình tại Quốc đảo sư tử. Nhưng với sự xuất hiện của Internet, sự kiểm soát của PAP ít có hiệu quả hơn. Ví dụ như Đảng Dân chủ Singapore (SDP) đối lập hiện không có một thành viên nào trong Quốc hội, nhưng website của họ lại là website có nhiều lượt người truy cập nhất, hơn cả của đảng PAP. Trong một cuộc hội thảo-tranh luận được tổ chức vào tháng 12 vừa rồi, Chee Soon Juan, Tổng thư ký đảng SDP phát biểu: "Tôi nghĩ rằng Internet là công cụ tốt nhất để không bị lệ thuộc vào giới truyền thông cũ, vốn bị chi phối bởi đảng cầm quyền".

Mặc dù khoác áo dân chủ, nhưng Singapore bị xếp hạng rất kém trong lĩnh vực tự do báo chí. Đa phần các báo Singapore đều có truyền thống tự kiểm duyệt, và thân với chính quyền. Hãng thông tấn chính của quốc đảo, Singapore Press Holdings, thuộc quyền sở hữu quốc doanh, và Hội đồng quản trị của nó đa phần là đảng viên PAP. Tổng biên tập các báo, ngay cả của tờ Straits Times, đều phải có sự đồng ý của chính phủ mới được nhận chức, và thường xuyên nhận được nhiều chỉ thị từ phía trên.

Từ lâu rồi, PAP muốn có một môi trường báo chí đưa tin hài hòa, ít đấu tranh va chạm. Trước khi báo mạng xuất hiện, PAP kiểm soát mọi tờ báo nhờ vào điều luật Newspaper and printing presses act (NPPA) được thông qua vào năm 1974, bắt buộc mọi tòa soạn và nhà in hàng năm phải gia hạn giấy phép hoạt động. Ngoài ra, không một cá nhân nào được phép nắm đa số cổ phần tại một tờ báo. Thêm nữa, NPPA cũng quy định, những cổ đông được gọi là cổ đông điều hành, phải được sự thông qua của chính phủ, sẽ có quyền biểu quyết giá trị gấp 200 lần quyền biểu quyết của các cổ đông bình thường khác. Chính vì vậy mà đa phần thành viên ngồi trong Hội đồng quản trị của các báo đều là người của PAP. "Các báo của Singapore, hay phần lớn là vậy, đều là các cộng tác viên đắc lực của chính phủ", Cherian George, cựu phóng viên của tờ Straits Times, hiện là giảng viên của Trường truyền thông và thông tin Wee Kim Wee, thuộc Đại học Công nghệ Nanyang, đã nhận xét như vậy.

Singapore là một trong những quốc gia có tỉ lệ người truy cập vào Internet cao nhất thế giới. Năm 1992, chính phủ đã khởi công kế hoạch mang tên IT2000, nhằm biến quốc đảo này thành "hòn đảo thông minh", nơi dẫn đầu về việc ứng dụng công nghệ thông tin vào đời sống. Gần 20 năm sau, chương trình này đã đem lại nhiều kết quả nhất định. Vào tháng 2 năm 2011, mạng công nghệ ZDNet đã công bố thông tin rằng: theo khảo sát của Firefly Millward Brown: một công ty nghiên cứu thị trường Internet: thì Singapore là thị trường triển vọng nhất của các mạng xã hội. Trong tổng số 5 triệu dân của quốc đảo, có hơn 2 triệu người thường xuyên sử dụng Facebook.

PAP cũng đã quyết tâm phản đòn, khi thông qua một đạo luật quy định rất ngặt nghèo cách thức sử dụng Internet trong vận động bầu cử. Audio live hay video streaming bị quản lý chặt, nếu không sẽ bị xếp vào hạng mục tuyên truyền chính trị ngoài vòng pháp luật.

Cherian George cũng cho rằng, mặc dù ảnh hưởng của báo chí mạng ngày càng lớn, nhưng còn rất lâu nữa PAP mới mất quyền thống trị nền chính trị Singapore. Chính phủ cũng đã hơi nới lỏng lệnh hạn chế việc dùng Internet vào vận động tranh cử, bằng cách cho các ứng cử viên được dùng công nghệ mới vào việc vận động phiếu bầu nếu họ thông báo trước 12 tiếng cho Ủy ban tổ chức bầu cử.

Nhưng theo đánh giá của Gerald Giam, thành viên đảng Lao động Singapore, "Internet vẫn chỉ là một công cụ cho các ứng cử viên, nó chưa thể là một chiến lược chủ đạo, các cử tri vẫn đợi gặp trực tiệp mọi ƯCV để đánh giá và đưa ra quyết định của mình".

Megawati Wijaya

Chuyến viếng thăm của Barack Obama tới Facebook

- Trích The Washington Post; Washington -

Barack Obama vừa có chuyến viếng thăm tổng hành dinh của mạng xã hội Facebook, giữa ông và mạng xã hội này luôn tồn tại "một tình yêu lớn".

Tổng thống Obama và Mark Zuckerberg vừa cập nhật Relationship Status của họ. Họ hiện thời đang "In Relationship". Mark Zuckerberg bắt đầu bài giới thiệu công ty của mình bằng câu: "Xin lỗi mọi người vì hôm nay tôi căng thẳng một chút, vì hôm nay đến thăm chúng ta có Tổng thống Hoa Kỳ". Obama bước lên sân khấu và trả lời: "Xin chào mọi người, tên tôi là Barack Obama, và tôi chính là người bắt Mark phải thắt cravat ngày hôm nay."

Barack Obama yêu Facebook, và ngược lại Facebook cũng yêu Obama. Bằng việc viếng thăm trụ sở của hãng tại Palo Alto, Facebook đã được Nhà Trắng công nhận là một ông lớn của nền kinh tế Hoa Kỳ. Còn mạng xã hội ngược lại sẽ giúp đương kim Tổng thống Mỹ trên đường chinh phục lượng cử tri trẻ, nhất là vào thời điểm ông bắt đầu hành trình chay đua tranh nhiệm kỳ thứ hai của mình. Trên chuyến bay tới Palo Alto, chiếc Air Force One đã cho chiếu bộ phim The Social Network, nói về sự ra đời của Facebook. Trong khi Jay Carney, người phát ngôn của Nhà Trắng trả lời các nhà báo đi cùng rằng trong cuộc tranh cử cho Tổng thống Obama sắp tới, việc sử dụng các mạng xã hội sẽ được đặc biệt coi trọng. Một nhà báo có hỏi chuyến đi lần này có kèm mục đích quảng bá cho Facebook. Jim Carney trả lời rằng nó có mục đích quảng bá cho toàn bộ các mạng xã hội. Facebook có 500 triệu người sử dụng thường xuyên, và khả năng lan truyền thông tin của nó là điều không tưởng nổi.

Trong 500 triệu thành viên, đã có 45.000 ngàn người tới dự buổi gặp mặt. Hẳn họ phải đông hơn thế nữa nếu không có điều kiện bắt buộc là những ai có giấy mời đều đã từng phải "like" trang Facebook của Nhà Trắng. Còn Obama hôm đó chứng minh tại sao mình là người được mến mộ nhất trên mạng xã hội này (có 19 triệu fan). Ông thoải mái trả lời thẳng thắng mọi câu hỏi được chuyển lên từ phía người tới dự. Sheryl Sandberg, Tổng giám đốc của Facebook cũng phải thốt lên: "Tổng thống thoải mái như ở nhà của mình vậy".

Tất nhiên các câu hỏi đã được phía Facebook lọc trước. Mark Zuckerberg cũng thêm nhiều bình luận vào các vấn đề mà Obama đề cập. Như khi Tổng thống phát biểu rằng cho năm tài khóa tới, người giàu sẽ phải đóng nhiều thuế hơn, Mark đã bình luận: "Tôi không phàn nàn gì về điều này". Trong khi các ứng cử viên đảng Cộng hòa vẫn còn đang cùng nhau chơi ú tìm xem ai sẽ thực sự ra tranh cử, Obama đã không để mất thời gian mà có những bước tích cực đầu tiên trong công cuộc tái chinh phục trái tim cử tri Mỹ.

Dana Milbank

Các bài liên quan:

• Hoa Kỳ - Định giá Facebook 50 tỉ USD - châm ngòi cho bong bóng công nghệ 3.0

Tờ báo điện tử của CIA

- Trích The Wall Street Journal; New York -

Cơ quan tình báo Hoa Kỳ hàng ngày dịch ra tiếng Anh và đăng tải hàng nghìn bài viết từ các báo cũng như các blog nổi tiếng từ khắp nơi trên thế giới.

Giả sử sau khi cách mạng Ai Cập thành công, bạn muốn biết báo chí Ai Cập sau khi thoát được kiểm duyệt viết những gì, nhưng bạn lại không biết tiếng Ả-rập. Nếu bạn rơi vào trường hợp này, có thể bạn sẽ quan tâm tới trang World News Connection (WNC). Đây là trang tin có khối lượng nội dung đồ sộ nhất nước Mỹ, nhưng nghịch lý là rất ít người biết tới nó. Thông qua WNC, bạn có thể đọc bằng tiếng Anh nội dung của 1750 nguồn tin khác nhau (báo viết, chương trình truyền hình, chương trình radio, blog vv.) từ 130 quốc gia. Việc dịch thuật được thực hiện bởi các dịch giả thực thụ chứ không phải là dịch máy. Chi phí để duy trì một trang thông tin như vậy phải là vô cùng lớn, nhưng ngân sách để hoạt động WNC là tối mật vì nó nằm trong nguồn ngân sách của CIA.

John Hounsell được giao nhiệm vụ kinh doanh khối lượng thông tin này tới công chúng. Anh là việc ở Virginia, trong một cục thuộc bộ Thương mại Hoa Kỳ có nguồn kinh phí tự trang trải thông qua việc kinh doanh những mảng thông tin mà các cơ quan của chính phủ Hoa Kỳ đã thu thập. Bộ Thương mại Hoa Kỳ xem xét xem trong các báo cáo của CIA có tin gì có thể bán lại cho công chúng thông qua mạng WNC.

Bộ Thương mại tiếp nhận nguồn tin miễn phí từ phía CIA nhưng kết quả kinh doanh của WNC vẫn còn khá tệ: với doanh thu năm ngoái vào khoảng 500.000 USD cho 2.5 triệu lượt đọc. Nhưng John Hounsell đang hy vọng tình hình sẽ có những biến chuyển mới, khi WNC vừa ký liên doanh với ProQuest, một công cụ tìm kiếm cho phép hàng ngàn mạng máy tính ở các thư viện và doanh nghiệp có thể truy cập vào WNC. (Hiện nay, với các cá nhân, phí truy cập vào World News Connection mỗi năm là vào khoảng 300 USD hay 4 dollar cho mỗi lần sử dụng dịch vụ).

Nguồn thông tin của WNC do trung tâm Open Source Center (OSC) thuộc CIA sản xuất. Trang tin của OSC là tuyệt mật nhưng John Hounsell đã cho tôi thấy qua màn hình máy tính của anh nó trông như thế nào. Ở đấy tôi thấy các kênh truyền hình nước ngoài có phụ đề tiếng Anh được phát trên streaming vv.

Cách duy nhất để tiếp cận nguồn thông tin của OSC sản xuất là thông qua WNC. Hàng tháng CIA chuyển cho WNC 40.OOO bài viết mà họ không cho là tuyệt mật. Chúng tôi không biết CIA giữ lại gì cho mình và cái gì được phép chuyển qua WNC.

Nhưng ta tự hỏi tại sao WNC lại thu phí. Câu trả lời là họ dùng số tiền này để trả tiền tác quyền. Nếu CIA không trả đồng nào với nội dung họ dịch rồi gửi đi các cơ quan chính phủ Hoa Kỳ, thì WNC khi muốn kinh doanh những nội dung này phải trả tiền bản quyền cho các tác giả. John Hounsell đã học câu "có ai nói được tiếng Anh không" bằng nhiều thứ tiếng và hàng ngày giành nhiều thời gian viết mail cho các đối tác xem họ có đồng ý phát hành tin tại WNC hay không. Nếu các nguồn tin từ chối, WNC phải gỡ bỏ thông tin.

Nhưng cũng có một ngoại lệ, WNC không bao giờ trả tiền cho các "kẻ thù của nước Mỹ". Ví dụ như để có thể tiếp tục đăng tải bài phát biểu mới nhất của Kahdafi, Hohn Hounsell đã không ghi tên tác giả.

Barry Newman

Link:

• http://wnc.fedworld.gov

Hoa Kỳ - Định giá Facebook 50 tỉ USD - châm ngòi cho bong bóng công nghệ 3.0

- Trích The Street; New York -

Công ty của Mark Zuckerberg hiện nay đang được định giá vào khoảng 50 tỉ USD. Nhưng với nhiều chuyên gia, con số này được tính toán dựa trên những giá trị không xác thực.

Thời gian gần đây, Facebook liên tục được nhắc đến trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Câu chuyện về sự thành lập của hãng là chủ đề của bộ phim The Social Network, mà theo tin hành lang là một trong những ứng cử viên sáng giá của giải Oscar năm nay. Người sáng lập ra mạng xã hội này, Mark Zuckerberg, vừa được tạp chí Time bầu chọn là nhân vật của năm 2010. Còn bây giờ, nhờ vào khoản đầu tư thêm 500 triệu USD của ngân hàng Goldman Sachs và công ty Nga Digital Sky Technologies, Facebook được định giá có tổng giá trị vào khoảng 50 tỉ USD. Nhưng liệu đây có phải là con số thực tế ?

Nếu đánh giá trên là chính xác, thì tổng giá trị của Facebook đã vượt qua cả Yahoo!, eBay và Time Warner, và đang tiến gần đến giá trị của hai gã khổng lồ Amazon và Google. Nhưng dựa vào đâu mà người ta đưa ra con số này? Nhiều chuyên gia vầ truyền thông đánh giá Facebook hiện có thể sánh ngang với Disney, đang được định giá ở mức 70 tỉ dollar. Nhưng nếu Disney sở hữu những tài sản thật, xác định được giá trị rõ ràng như : các công viên giải trí, các khách sạn, các du thuyền, các nhân vật hoạt hình nổi tiếng mà hãng sử dụng để sản xuất vô vàn sản phẩm ăn theo, cho đến lợi nhuận thu được từ quyền khai thác kho tàng phim khổng lồ đã được sản xuất từ nhiều thập kỷ nay của mình.

Về phía Facebook, nó đang sở hữu một mạng xã hội ảo, mà theo đánh giá của tạp trí Time, đang kết nối một phần mười hai tổng dân số toàn cầu. Nhưng chính vì vậy, mà như tờ The Wall Street Journal nhấn mạnh, số tiền để Facebook duy trì cơ sở dữ liệu của mình là vô cùng lớn (hiện nay vào khoảng 700 triệu USD hàng năm, chỉ dành riêng cho hai cơ sở xử lý dữ liệu), còn tổng thu nhập của hãng thì chưa bao giờ được công bố. Vậy, khi một nhà đầu tư mua cổ phiếu của Facebook, anh ta đang đầu tư vào cái gì?

Sự phát triển nhanh đến chóng mặt của hai mạng xã hội Facebook và Twitter khiến người ta nhớ lại cách đây 15 năm, trước khi xảy ra “bong bóng Internet” bị nổ. Khi đó, nhiều nhà đầu tư có tầm nhìn đã nhìn ra tiềm năng khổng lồ của Internet. Trong thời gian đó, một lượng công ty lớn cung cấp dịch vụ trực tuyến đã được hình thành từ các nhà đầu tư đổ xô dồn tiền cho lĩnh vực này.

Một số đã thành công, như Google và Amazon, đã phát triển được một thương hiệu và một nền tảng tài chính vững chắc. Nhưng đa số còn lại – như GeoCities, Freeinternet.com hay theGlobe.com – thì thấy giá trị của họ bị nhanh chóng chia xuống nhiều lần sau khi thấy sự phát triển nhanh chóng của lượng người dùng không tỉ lệ thuận với lợi nhuận thu về được. Những nhà đầu tư bán cổ phiếu của mình trước khi bong bóng vỡ đã làm giàu, những người còn lại đã mất tất. Vậy thì tổng giá trị thực của mạng lưới mà Facebook đang sở hữu là bao nhiêu? Dù không ai bàn cãi về tiềm năng khổng lồ của nó.

Khi một lượng người lớn như vậy cùng trao đổi với nhau những thông tin cá nhân trên một trang mạng, nó sẽ là một không gian hoàn hảo để thu thập thông tin giúp các quảng cáo trực tuyến có thể nhắm đúng các đối tượng tiềm năng của mình. Nhưng liệu toàn bộ người sử dụng Facebook đều chấp nhận và đồng thuận với điều này, khi thông tin cá nhân của họ chia sẻ với người thân bị đem ra sử dụng và phân tích với mục đích kinh doanh. Đã có nhiều đơn kiện Facebook vi phạm quyền tự do cá nhân. Tháng 12 vừa rồi, Tổ chức Federal Trade Commission [Tổ chức bảo về quyền lợi người tiêu dùng Hoa Kỳ] đã đề nghị một dự luật, theo đó cho phép người sử dụng Facebook có thể chặn các hãng quảng cáo tiếp cận đến các thông tin cá nhân về các chủ đề mà họ quan tâm. Nếu điều này được áp dụng và đa phần người dùng Facebook sử dụng nó, thu nhập từ việc bán quảng cáo của Facebook [nguồn thi chính của nó] sẽ sụt giảm đáng kể.

Việc Goldman Sachs đầu tư vào Facebook hiện là một nước cờ có lợi cho cả hai. Thứ nhất, nó giúp Facebook lùi ngày phải niêm yết trên thị trường chứng khoán của mình. Điều này có nghĩa là, tạm thời, công ty chưa bị bắt buộc phải có báo cáo tài chính thường kỳ. Về phần Goldman Sachs, nó sẽ là đối tác được ưu tiên để điều hành việc vụ niêm yết này, dự kiến diễn ra vào năm 2012.

Người ta cũng hy vọng rằng việc Goldman Sachs bơm tiền vào Facebook không phải để thổi phồng giá trị thật của nó, trước khi bán nhanh lượng cổ phiếu mà họ đang nắm giữ để kiếm một khoản lời nhanh chóng.

Lauren Bloom

Ván bài mới của trùm truyền thông Rupert Murdoch.

- Trích The Guardian; London -

Trùm truyền thông người Úc sẽ đầu tư vài chục triệu đô la để phát hành một tờ báo chỉ dành cho độc giả dùng Ipad. Một thử nghiệm mạo hiểm mà toàn ngành truyền thông chăm chú theo dõi.

Trong thời buổi mà tất cả ngành truyền thông đang nghĩ mọi cách để thu hút các độc giả, thì đây không phải là lần đầu tiên Rupert Murdoch thử nghiệm. Tỉ phú người Úc vừa quyết định sẽ hợp tác với Apple và Steve Jobs để sản xuất một tờ báo chỉ phát hành thông qua Ipad. Tên của tờ báo đã được đặt, The Daily, nó đang khiến cả hai bên bờ Đại Tây Dương vô cùng quan tâm. Theo nhiều tin hành lang, Murdoch đã đồng ý duyệt chi một ngân sách 30 triệu USD cùng tuyển một ban biên tập khoảng 100 người cho tờ báo mới.

The Daily sẽ lấy lại mẫu của tờ London Paper, một tờ báo miễn phí mà Murdoch đã cho phát hành từ năm 2006 cho đến năm 2009. Khi đó tờ London Paper đã được quyền đứng hoàn toàn độc lập với các tờ báo khác trong đế chế của Murdoch vì theo ông, khi hướng tới một đối tượng độc giả mới, một tờ báo không nên chịu ảnh hưởng của bất kỳ tập san nào khác.

Sự phát triển của ngành công nghệ số diễn ra nhanh đến nỗi mà nhiều dự án ngay từ trong giai đoạn trứng nước đã bị đánh giá là lạc hậu, khó phát triển, hoặc thất bại.

Không dễ để có thể đánh giá thế nào là thành công đối với "tờ báo" chỉ dành riêng cho Ipad. Nếu đòi hỏi nó phải nhanh chóng thu được lợi nhuần là một điều vô cùng khó xảy ra. Vì ngay cả khi lượng người sử dụng Ipad sẽ tăng gấp đôi vào năm tới, đạt ngưỡng 15 triệu máy, thì tỉ lệ người mua báo vẫn phải là vô cùng lớn nếu muốn cân bằng mọi chi phí đã đầu tư cho The Daily. Murdoch, như mọi chủ báo khác, sẽ phải lưỡng lự giữa hai lựa chọn, hoặc với tư cách là một doanh nhân, hướng tờ báo theo hướng buộc nó phải sinh lời, hoặc vào vai một trùm tư bản, tạm không coi trọng việc lời lãi, mà chỉ quan tâm đến việc tiếp tuc giữ được ảnh hưởng của mình tới việc sản xuất thông tin trên một kênh phát hành hoàn toàn mới.

Ipad rất hấp dẫn đối với giới truyền thông bởi hai lý do. Thứ nhất, ho sẽ chỉ phải chịu ảnh hưởng và có một đối tác duy nhất để đối thoai là Steve Jobs, thay vì là toàn bộ người dùng Internet. Ông chủ của Apple có quyền quyết định cái gì được phát hành thông qua Apple Store, từ đó có thể gây ảnh hưởng đến nội dung của tất cả nhưng gì được phát hành thông qua hệ thống của mình, điều mà toàn bộ các trùm truyền thông đều mơ ước. Có một đối tác thông thái duy nhất để đối thoại và đàm phán vẫn dễ chịu hơn là với tập thể người tiêu dùng. Thứ hai là nhờ vào trào lưu Apple-mania, thị trường kinh doanh các application cho Ipad đang được đảm bảo hơn là việc kinh doanh báo chí thông thường. Nhưng sự đảm bảo này cũng chỉ là tương đối, vì vẫn chưa thể bán báo dài kỳ trên Ipad, cũng như chưa có nghiên cứu chính thức nào về việc sử dụng công cụ công nghệ mới này sẽ ảnh hưởng thế nào tới thói quen của người tiêu dùng.

Giá bán của mỗi một lần tải một tờ The Daily là 99 cents. Tại thời điểm này, tất cả mọi người đều đánh giá là tờ báo khổng thể thành công và có lãi vì mục tiêu ban đầu của nó quá tham vọng: việc ngay lập tức có một ban biên tập gồm 100 nhà báo (trong đó có một số rất nổi tiếng như Sasha Frere-Jones, nhà phê bình âm nhạc của tuần báo The New Yorker) là môt khởi điểm quá đồ sộ đối với một start-up trong ngành công nghệ số. Nên nhớ ví dụ về thành công mới nhất trong ngành này là Facebook cũng chỉ bắt đầu khiêm tốn trong một salon. Nhưng giả sử đặt trường hợp, điều gì sẽ xảy ra nếu Murdoch thành công trong nước cờ có phần mạo hiểm của mình? Có lẽ chúng ta sẽ thay đổi hoàn toàn tương lai của ngành phát hành báo trí giấy.

Emily Bell

Thomas Friedman: Nếu Wikileaks đọc tin ngoại giao Trung Quốc

- Thomas Friedman; The New York Times, New York -

Khi các tin mật mà Wikileaks vừa công bố đang tràn ngập trên tất cả các mặt báo, tôi không thể ngăn tự hỏi mình rằng, nếu Wikileaks cũng đạo được điện tín ngoại giao Trung Quốc, và chúng ta biết được họ nói gì về chúng ta ở Đại sứ quán Trung Hoa tại Washington, thì nội dung bức điện tín có lẽ sẽ thế này:

Từ ĐSQ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, tại Washington, gửi về Bộ Ngoại giao, tại Bắc Kinh, TỐI MẬT. Nội dung: Nước Mỹ ngày nay.

Tất cả mọi thứ diễn ra ở đây đều thuận lợi nhất có thể cho quyền lợi của nước Trung Hoa. Trên bình diện chính trị, Hoa Kỳ là một đất nước bị chia rẽ sâu sắc, điều này sẽ giúp chúng ta dễ dàng đạt được mục tiêu của mình hơn, là trở thành cường quốc số một thế giới cũng như nền kinh tế lớn nhất toàn cầu. Người Mỹ có thể cãi vã nhau về mọi thứ. Như ví dụ, chúng ta vui mừng khi thấy họ tranh chấp nhau vì bản hiệp ước giảm thiểu vũ khí hạt nhân với Liên bang Nga. Chúng ta thấy phe Cộng hòa có thể bất chấp bất kỳ điều gì chỉ để làm suy yếu tổng thống Obama. Họ sẵn sàng vứt đi bản hiệp ước hợp tác giữa Nga và Mỹ trong vấn đề kiểm soát hạt nhân Iran. Tất cả những gì kéo lại gần nhau Washington và Moscow đều khiến chúng ta bị cô lập, chúng ta cảm ơn thượng nghị sĩ bang Arizona Jon Kyl đã đặt lợi ích của chúng ta trên lợi ích của Hoa Kỳ khi ngăn cản bản hiệp ước không được thông qua tại thượng nghị viện. Ngài đại sứ đã mời thượng nghị sĩ Kyl cùng phu nhân ăn tối tại nhà hàng Tàu Đại Long Đình, để chúc mừng ông ta đã dũng cảm bảo vệ lợi ích của nước Mỹ (« mà thực chất ra là lợi ích của chúng ta »)

Một cuộc bầu cử, như cách người ta gọi ở đây, vừa diễn ra. Tất cả những gì ta có thể nói, đó là mỗi ứng cử viên đều cố gắng quyên được nhiều tiền nhất có thể, để có thể bịa đặt nhiều nhất về đối thủ trên truyền hình trước khi đối thủ làm điều tương tự với anh ta. Thật nhẹ nhõm cho chúng ta, vì tất cả bọn họ sẽ chẳng làm gì nghiêm túc để giải quyết việc ngân sách của họ bị thâm hụt ngày càng nặng, nền giáo dục của họ ngày càng xuống cấp, cơ sở hạ tầng không được nâng cấp, và lượng các tài năng sang Hoa Kỳ nhập cư đang giảm chóng mặt.

Ngài Đại sứ cũng vừa đi thử tàu cao tốc Hoa Kỳ, Acela, để đi từ Washington tới New York. Nếu tàu cao tốc Bắc Kinh-Thiên Tân của chúng ta sẽ chỉ mất 90 phút để đi hết quãng đường này, thì Acela phải mất ba tiếng. Trên tàu, ngài Đại sứ có gọi về đại sứ quán bằng di động, trong một giờ đàm thoại điện thoại bí ngắt sóng 12 lần. Có một câu tếu táo rằng « nếu bây giờ có ai gọi từ Trung Hoa sang, chúng ta đang tưởng anh ta ở phòng bên cạnh, còn ai gọi từ phòng bên cạnh, chúng ta lại tưởng anh ta gọi từ Trung Hoa » Các đồng nghiệp đang có nhiệm kỳ tại Zambie vẫn thường trêu rằng chất lượng mạng di động ở châu Phi còn tốt hơn ở Mỹ.

Nhưng người Mỹ không hề mảy may có ý thức về điều đó. Họ ít khi ra nước ngoài và họ không biết rằng họ đã bị tụt hậu trong nhiều lĩnh vực. Vì điều đó mà tại đại sứ quán, chúng tôi rất nực cười, khi trên tờ Washington Post ngày 29 tháng 10 vừa rồi, hai thành viên đảng Cộng Hòa là Sarah Palin và Mike Huckabee đã công kích Barack Obama là đã phủ nhận « tính vượt trội của người Mỹ ». Thay vì cố gắng để trở thành người vượt trội, người Mỹ lại thích giải pháp là lúc nào cũng tin rằng mình là người vượt trội. Họ không hiểu rằng sự vượt trội không phải cái có thể tự phong, mà là thứ cần được người khác công nhận.

Về chính sách quốc tế, chúng ta biết Obama sẽ không thể rút quân ra khỏi Afghanistan. Phe Cộng hòa sẽ coi Obama là một thằng hèn. Máu Mỹ sẽ tiếp tục đổ, với cái giá chiến phí 190 triệu USD mỗi ngày. Vì vậy, quân lực Mỹ sẽ không có khả năng để đối đầu với chúng ta ở bất kỳ đâu nữa, đặc biệt là ở Bắc Triều Tiên, khi người anh em của chúng ta cứ sáu tháng lại làm điều gì mình muốn, để người Mỹ phải để năn nỉ chúng ta cố xoa dịu tình hình. Cái ngày mà họ sẽ rời Afghanistan, người dân Afghan sẽ ghét người Mỹ đến độ các công ty khai thác mỏ của chúng ta cứ dần dần mả thâu tóm hết tài nguyên đất nước này.

Đa phần các thành viên của phe Cộng hòa tại Quốc hội Mỹ đều không tin những gì các nhà khoa học nói, như việc biến đổi khí hậu là do tác động của thói quen sinh hoạt của con người. Các chính trị gia Hoa Kỳ đa phần đều là luật sư. Khác với ở nước chúng ta khi đa số lãnh đạo đều tốt nghiệp kỹ sư hay xuất thân là nhà nghiên cứu. Họ có thể nói nhăng nói quậy về khoa học và sẽ không có ai bắt bẻ họ cả. Điều này có nghĩa là, trong tương lai gần, họ sẽ không thông qua đạo luật về hỗ trợ các phát minh mới trong ngành năng lượng, điều là trọng tâm trong nhiệm kỳ 5 năm tiếp theo của chúng ta. Hoa Kỳ sẽ không cạnh tranh với chúng ta trong các lĩnh vực năng lượng Mặt trời, Nguyên tử, năng lượng gió, hay sản xuất xe hơi điện.

Và cuối cùng, với lượng kỷ lục các học sinh cấp ba Mỹ học tiếng Trung, chúng ta sẽ có một nguồn nhân lực tương lai rồi rào sử dụng được tiếng Hoa, chúng ta sẽ dần dùng khoản tiền 2300 tỉ USD dự trữ ngoại tệ của chúng ta để bí mật mua lại các nhà máy Hoa Kỳ. Tóm lại, tất cả đều tốt đẹp cho nước Trung Hoa tại xứ Hoa Kỳ này. Và cảm ơn thượng đế, người Mỹ không đọc được điện tín của chúng ta.

Về tác giả: Thomas Friedman từng là phóng viên thường trú tại Beyrouth và Jerusalem, trước khi thành phóng viên chính thức của tờ The New York Times. Ông là một chuyên gia về cùng Trung Đông, cũng như về chính trị quốc tế. Ông đã nhận được ba giải Pulitzer, tác giả của nhiều đầu sách, mà nổi tiếng nhất là cuốn best seller: Thế giới phẳng.

Bài được đăng trên chuyên trang Tuần Việt Nam của Vietnamnet ngày 28 tháng 12 năm 2010 http://tuanvietnam.vietnamnet.vn/2010-12-27-neu-wikileaks-cong-khai-tin-ngoai-giao-trung-quoc